Tips bij rouwverwerking

Ik begin altijd met een kennismakingsgesprek. Ik zie dit als een volwaardig eerste gesprek, maar het geeft je de mogelijkheid om de sfeer in mijn praktijk te proeven en mij en mijn manier van werken te leren kennen. De basis van rouwtherapie is het vertrouwen dat je je door mij gezien en gehoord voelt.

Voorafgaand aan het kennismakingsgesprek stuur ik je een vragenlijst om je hulpvraag en je situatie alvast in kaart te brengen.

Tijdens het kennismakingsgesprek zal ik mijn manier van werken toelichten en is er gelegenheid om te vertellen waar je graag hulp bij wilt. Er is ruimte voor het verhaal, de emoties, de vragen of dilemma's die er zijn.

Aan het einde van het gesprek weet je meestal wel of je verder wilt gaan, maar je mag het ook allemaal even laten bezinken voor je besluit of je verder wilt gaan met de gesprekken of niet. Desgewenst maken we een afspraak voor een volgend gesprek, dit is meestal om de twee weken maar dit kan ook vaker of minder vaak.

In de verdere gesprekken sluit ik aan bij waar jij op dat moment het meeste behoefte aan hebt. Ik werk persoonsgericht en kan daardoor jouw proces volgen.

We bespreken je doelen en wensen en we stellen samen een behandelplan op. Een behandelplan gaat over je doelen, waarom dat nodig is en hoe het vervolgtraject eruit ziet, het geeft richting aan de gesprekken. Het aantal gesprekken varieert gemiddeld tussen de vier en twaalf keer, maar is altijd afhankelijk van jouw wensen en jouw proces.

Het is een hele opgave je balans te hervinden en je verlies in je leven te integreren. Ik help je graag met uitleg, wat rouwen met je doet in lichamelijk, emotioneel en mentaal opzicht. Door oefeningen, om stil te staan bij wat je denkt, voelt en doet in je rouwproces. Om langzaam maar zeker weer vertrouwen te krijgen en te voelen dat je weer kunt 'leven' in plaats van 'overleven'.

Je moet het wel zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.

Met mijn ziel onder de arm
Tussen welkom heten en afscheid nemen
van Riet Fiddelaers-Jaspers

In dit boek wordt duidelijk hoe onlosmakelijk liefde en rouw met elkaar verweven zijn. Rouwen doen we niet alleen bij een verlies door de dood, maar ook bij een verlies door echtscheiding, van werk gezondheid of ideaal.
Aan de hand van stappen in de verliescirkel neemt ze de lezer mee op verkenning door het rouwlandschap.

Goedemorgen
als psycholoog het hebben over rouwverwerking dan zie je al dat ze het alleen maar uit een boekje hebben geleerd, rouw verwerk je niet dat gaat je hele leven mee…..afval verwerk je……!!!

Omgaan met verlies door Marieke de Bruijn.

Veel mensen weten niet goed meer hoe ze kunnen rouwen. Door ontwikkelingen in onze tijd en maatschappij missen we daarmee iets kostbaars. Rituelen rondom rouwen hebben nl. een functie.
Bijv. elkaar opzoeken en luisteren is belangrijk, want rouwen kan een mens niet alleen.
Gun je zelf rust, overleven na een verlies is zwaar werk, het kost veel energie.
Voel je niet schuldig als je je gewone taken even niet goed kunt afmaken.
Iedereen rouwt op een andere manier.
Mannen rouwen anders dan vrouwen.
Rituelen helpen verdriet vorm te geven, helpen kenbaar te maken dat er je een overgang maakt naar een nieuwe manier van leven.

Er bestaat geen lijden in de wereld, alleen maar een verhaal dat je ertoe brengt te geloven dat het wel zo is.
Geen enkel lijden ter wereld is echt. Is dat niet geweldig?
Doe onderzoek en ontdek het zelf.
Totdat we inzien dat de dood net zo goed is als het leven en dat hij altijd precies op het juiste moment komt, spelen we de rol van God zonder dat we ons daarvan bewust zijn en dat doet altijd pijn. Zodra je je mentaal verzet tegen wat is voel je verdriet en schijnbare afzondering. Er bestaat geen verdriet zonder verhaal. Wat is is. Jij bent het.

Bij rouw komen we al snel een overlevingssysteem. We vluchten voor de pijn ,vechten of bevriezen. Om uit deze overleving te komen is het 1e wat nodig is, jouw pijn 'toe te eigenen'. Geef het die plek die het verdiend en zonder oordeel voel de 'au plek' na. Ga niet in het verhaal van je denken zitten op zoek naar de oorzaak enz maar doorvoel en accepteer dat het er is.

Succes en sterkte.

Een mooie manier om verder en anders te kijken naar de dood.

Een nieuwe podcast over troost.
we hebben allemaal troost nodig. Eva van Pelt interviewt mensen over wat ze nodig hebben om getroost te worden.
Ze eindigt met een lied, wat troost geeft!
Een echte aanrader!

Mijn tip is het boek "Een kijkje in de hemel" van Marie-Claire van der Bruggen.
Zij heeft prachtige heldere boekjes geschreven die de dood op een andere manier benaderen.

Voor mij was het verlies van mijn moeder erg zwaar. Natuurlijk had ik mijn familie om mee te rouwen. De pijn blijft. De uitvaart was erg prachtig geregeld door een partij.

Voor mij persoonlijk was de locatie perfect en het personeel van het uitvaartcentrum zorgde er voor dat we nergens aan hoefde te denken behalve het afscheid.

Mijn tip is: Een afscheid onder goede begeleiding/ goede handen kan het afscheid minder moeilijk maken. Hier is de partij die was ingezet: bakx-uitvaartzorg

Er bestaat geen 'goede' manier van rouwen. Voor iedereen kan dit proces anders verlopen. Vergelijk jezelf niet met andere mensen en wat ook niet helpt is om te vergelijken wie het meest verdrietig mag zijn. Hoe we pijn verwerken en hoeveel tijd we daarvoor nodig hebben is per persoon anders.

Voor de verwerking/verweving van rouw is confrontatie nodig.
Dit komt omdat onze hersenen tot het verlies een soort van kaart hebben opgeslagen (zie het maar een beetje als Google Maps) van hoe de situatie toen was. Met datgene dat verloren is, zijn allerlei koppelingen opgeslagen.
Dus elke keer als zo'n koppeling wordt ge-activeerd gaat de kaart de oude routes aangeven. Echter klopt dit niet meer met de werkelijkheid.
Hierdoor zal - met de tijd - een nieuwe kaart ontstaan. Deze komt naast - of als kopie van - de oude kaart. Daarom is rouw ook nooit echt klaar, want die kaart is telkens zich aan het aanpassen.

Boekentip
'Alles lijkt zoals het was' van Frits Spits
Over liefde, leven en verlies.
'Alles lijkt zoals het was' toont de kracht van taal, muziek en liefde. Het staat vol persoonlijke en herkenbare verhalen die ontroeren en troost kunnen bieden.
Een echte aanrader in tijden van rouw!

Wees niet bang, Je mag opnieuw beginnen
Vastberaden doelgericht of aarzelend op de tast
Houd je aan regels, volg je eigen zinnen
Laat die hand maar los of pak er juist een vast

Wees niet bang, voor al te grote dromen
Ga als je het zeker weet en als je aarzelt wacht
Hoe ijdel zijn de dingen, die je je hebt voorgenomen
Het mooiste overkomt je, het minste is bedacht

Wees niet bang, voor wat ze van je vinden
Wat weet je van een ander, als je jezelf niet kent
Verlies je oorsprong niet, door je te snel te binden
Het leven lijkt afwisselend, maar zelfs de liefde went

Wees niet bang, Je bent een van de velen
Tegelijk is er maar een als jij
Dat betekent dat Je vaak zult moeten delen
En soms zal moeten zeggen, laat me vrij

Tekst: Freek de Jonge
Uit: De Kneep (2003) Muziek: Henk Hofstede

Boekentip
Stervelingen van Fokke Obbema
Fokke Obbema heeft veertig gesprekken gevoerd met mensen die niet meer om de dood heen kunnen of willen.
Een boek vol levenswijsheid waarin ons leven in het licht van de eindigheid ervan wordt bezien.
Dit heeft raakvlakken met rouw en verlies.

Er gaat veel mis bij de communicatie met mensen die in de rouw zijn. Rouw gaat over verlies niet alleen bij overlijden maar bijvoorbeeld ook verlies van gezondheid of bij een scheiding.

Veel wordt er tegenwoordig over geschreven en dat is goed. Echter, wat er ook gebeurt, is dat de angst om iets verkeerd te zeggen ervoor zorgt dat er met een grote boog om rouwenden heen gelopen wordt. En dat is nu juist niet de bedoeling. Rouw is enorm kwetsbaar. Veel kan verkeerd vallen bij de rouwende daarom is het goed de tips over wat je dan wél kunt zeggen te lezen en er vervolgens je eigen methode van te maken. Wat past bij jou om te doen of te zeggen. We voelen ons vaak overvallen op zo'n moment en dan is het risico groot net iets heel onhandigs te doen.

Bij rouw zijn alle gevoelens en normaal. Niets is gek, stom of fout. Censureer jezelf niet te veel. Je kunt ervan uitgaan dat als jij iets voelt, heel veel mensen die gevoelens zullen herkennen. Hetzelfde geldt voor gedachtes. Veroordeel jezelf er niet om.

Realiseer je dat rouw niet makkelijker is als je een slechte relatie met iemand had. Alles wat je bij het leven van die persoon niet aan hebt kunnen gaan, alles waarin je tekort bent gekomen, alle pijn en wonden die je hebt opgelopen, maken het rouwen gecompliceerder, omdat er geen mogelijkheid meer is om het anders te doen. Daarbij is er vaak de schok omdat je dit helemaal niet had verwacht, je dacht dat het makkelijker zou zijn als iemand uit het leven verdwenen zou zijn.
Zoek hulp als je hierin vastloopt.

Boekentip: Vertroostingen van Dirk de Wachter
In dit persoonlijke boek onderzoekt Dirk De Wachter hoe we in de moeilijkste momenten troost kunnen vinden. Die zit in kunst, in natuur, in schoonheid, in gedachten en rituelen, maar vooral: in de ander.

Als mens verliezen we voortdurend iets/iemand, we moeten steeds loslaten, afscheid nemen van iemand, iets opgeven. Steeds verandert het leven.
Maar we verliezen niet alleen, we winnen ook. Het leven biedt ons de gelegenheid juist door die veranderingen ons wezen te ontplooien. We laten in zo'n periode kanten van onszelf achter en leren nieuwe kanten van onszelf kennen. Als we kunnen rouwen, is dat misschien juist een kans om iets wezenlijks te ervaren.
Het is van beslissend belang, dat we niet alleen de scheiding kunnen verdragen, maar juist doordat we door dit proces heen gaan, in staat zijn onszelf anders te beleven. Met nieuwe waarden.
Juist als je aangeslagen bent, weet je je op het essentiële terug te trekken. Juist bij scheiding bestaat de behoefte aan binding. Er is niet alleen dood. Er bestaat ook liefde. Contact met jezelf, met je eigen diepte en met de wereld om je heen.

Rouwen is de achterkant van houden van! Hoe meer je houdt van iemand, hoe groter de wond als je diegene verliest. Niemand weet hoeveel en op welke manier je van de overledene hebt gehouden, hoe het voelt aan jouw binnenkant. Dat maakt ook dat ieders rouwproces uniek is. Luister dan ook naar je eigen gevoel in het rouwproces en loop je eigen route in het rouwlandschap.

In het verleden overheerste bij veel therapeuten de gedachte dat je door rouw heen moest in fases om het af te kunnen sluiten.
Nu kijken we naar rouw als iets wat niet afgesloten hoeft te worden. Je hoeft iets of iemand niet los te laten die je niet wil loslaten.

Rouwen kan betekenen dat je altijd blijft rouwen om hetgeen je verloren hebt. Het mag geïntegreerd worden in je leven, het is er en gaat met je mee. Het vinden van een vorm die prettig en draagbaar is is dan de uitdaging, maar alles is goed.
Stop het gevoel niet weg het mag er zijn.

Manu Keirse is een bekend spreker en schrijver over het onderwerp Rouw. Eén van zijn troostgevende boeken is te beluisteren op Spotify, dat is het boek "Vingerafdruk van verdriet".
Op momenten dat ik mijzelf even kwijt ben, laat ik één van de hoofdstukken afspelen. De rustige manier van voorlezen en de onderwerpen brengen me vaak weer tot enige rust. Bovendien hoor je dat alles wat je voelt in een rouwperiode er mag zijn, het geeft mij echt troost en inzicht in wat rouwen met jouw lichaam en geest doet.

*Rouwen kost tijd en veel mentale én lichamelijke energie*

Rouwen doe je gedurende een (lange) tijd. Je gevoelens, gedachten en reacties veranderen vaak in de periode waarin je rouwt.

Rouwenden zullen soms het verlies vermijden en afleiding zoeken. Heftige emoties kunnen niet in één keer toegelaten worden, dus worden ze soms vermeden om de emoties in kleinere stukjes toe te kunnen laten. Bovendien is het uitputtend om te rouwen, dus is vrije tijd en afleiding nodig. Het blijkt dat het kunnen vermijden van deze te intense emoties, om de pijn dragelijk te houden, gezond is. Andere keren zal de rouwende weer het verlies het hoofd bieden, en zich bezighouden met alle stresserende factoren die daarbij komen kijken.

De EvE Foundation biedt lotgenotencontact en ondersteuning aan jongeren na het verlies van één of beide ouders. Vanaf november 2023 gaat de EvE Foundation ook een programma starten voor ouders (met kinderen) die een partner hebben verloren. In het programma is veel aandacht voor het delen van elkaars verhalen, zingeving, de opvoeding van de kinderen en gezinsdynamiek.

Het is belangrijk om gevoelens van verlies en rouw serieus te nemen, zonder schaamte over deze gevoelens. Geef jezelf tijd. De een heeft meer tijd nodig dan de ander. Rouw kent geen vast programma.

Zorg goed voor jezelf:

Ga op normale tijden naar bed.
Sta op tijd op en kleed je aan.
Eet drie keer per dag op vaste tijden.
Drink liever geen alcohol en gebruik geen drugs (dat verdooft juist je gevoelens en kan ervoor zorgen dat de rouw langer duurt)
Blijf als het kan gewoon werken.
Zorg voor ontspanning door dingen te doen die je prettig vindt.

Voor veel mensen helpt het om te praten met iemand die ze vertrouwen. Ook wanneer je er eigenlijk geen zin in hebt, of je het gevoel hebt dat de anderen niet willen luisteren. Vaak geeft het toch een prettig gevoel om over dat wat je bent verloren in gesprek te gaan.

Manieren voor het liefdevol dragen van verlies.

Manu Kreise is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en de autoriteit in België en Nederland als het gaat om verlies en verdriet.

Een boek waarin rouw zo genuanceerd wordt beschreven. Een prachtig boek dat troost biedt aan mensen in rouw en verhelderend voor mensen die hen bijstaan.
Aan de hand van talrijke en herkenbare voorbeelden toont Manu hoe rouwen niet gelijkstaat aan afscheid nemen maar anders leren vasthouden.
Rouwen dat niet alleen gaat over verlies door de dood maar ook verliessituaties m.b.t. je gezondheid, je werk of je toekomstperspectieven.

Een boek voor iedereen die met verlies geconfronteerd wordt.

Betekenis geven is een belangrijk onderdeel van het rouwproces en geeft richting dat je goed op weg bent in het verwerken. Welkom in mijn praktijk als je hierbij hulp en ondersteuning nodig hebt.

Rouw is geen depressie, maar normaal gedrag/proces van evenwichtige mensen. Probeer niet aan de antidepressiva (wordt vaak voorgeschreven) te gaan, ze remmen het uiten van verdriet af.
Helaas moet de mens het verlies/pijn doorleven....(soms is daarbij begeleiding erg waardevol).
Probeer emoties niet te bedekken waardoor uitgestelde rouw na jaren nog de kop op gaat steken (meestal na een ingrijpende gebeurtenis).

Een levende ouder, al woon je niet meer thuis wordt gezien als een vorm van veiligheid, bescherming en continuïteit. Als je ouders sterven, word jij plots de oudere generatie en sta jij ineens zelf dichterbij de dood. Met je ouders begraaf je definitief je eigen kind-zijn. Vaak komen de herinneringen van vroeger weer sterk naar voren.

Ouders geven het leven door bij de geboorte maar ook bij hun sterven.
Door het verdriet over de dood van je ouders kom je in contact met je voedende wortels. Neem uit je opvoeding en herinneringen mee waarbij jij goed voelt. Je basis zijn de voedende wortels vanuit jouw opvoeding en jij hebt de keuze hierin 'zaken' voort te zetten of op eigen wijze te gaan invullen in de toekomst. 

Wees lief voor jezelf en volg je intuitie: wat voelt goed en wat neem ik mee?

Rouw is de normale en gezonde (lichamelijke, emotionele en mentale) reactie van het verlies van iets of iemand dat dierbaar was.

Moeheid, hoofdpijn, concentratieproblemen, slaapproblemen en verminderde eetlust komen veel voor. Rouw is meer dan de pijn van het verlies, het wordt ook de achterkant en het bewijs van liefde genoemd. Zonder liefde is er geen rouw. Hoe meer verbonden je was, hoe meer onthechtend het verlies is.

Je kunt op veel verschillende manieren rouwen, er bestaat geen goed of fout en er staat geen tijd voor. Om te kunnen rouwen is begrip en steun vanuit de omgeving belangrijk en onmisbaar.

Hulp bij rouwverwerking heeft niet als doel dat je van je pijn afkomt of dat je geen verdriet meer voelt. Er is bij rouw geen ‘probleem’ dat opgelost moet worden, je hoeft geen fasen te doorlopen en je hoeft het verlies geen 'plekje te geven'. 

Maar dat je rouw niet kunt oplossen betekent niet dat je niets kunt doen terwijl je rouwt. Van pijn helen of wegnemen verleggen we de focus naar aandacht geven aan de pijn en het verdriet. Erkenning en een open gesprek over wat rouw werkelijk voor je betekent kan een groot verschil maken.

Een kwestie van dood en leven
Boek van Irvin Yalom en Marilyn Yalom
Een zeldzaam inkijkje in het leven na confrontatie met de dood en na het verlies van een geliefde.

Vraag niet aan een weduwe "hoe gaat het?", want het gaat niet (zoals je eigenlijk al weet).. Je kunt moeilijk zeggen: "mijn man is dood maar verder gaat het goed".
Wat je dan wel kunt zeggen weet ik ook niet.

Verschillende manieren van rouwen

Loop jij er tegenaan dat je anders reageert op verlies of rouw dan je partner of familielid die ook datzelfde verlies kent? Het is goed om te weten dat er twee verschillende stijlen zijn van rouwen. De instrumentele stijl en de intuïtieve stijl.

Als de instrumentele manier van rouwen bij jou hoort houd je je emoties meer voor jezelf. Je emoties zijn gedempt. Je denken is actiever dan het voelen. Je vindt het prettig om controle te houden en dingen actief te doen of te regelen.

Als je de intuïtieve manier van rouwen hebt ben je meer gericht op gevoelens. Je voelt het verlies intens. Jouw belangrijkste strategie om met het verlies om te gaan is praten en steun zoeken bij anderen en je kunt je vaak minder goed concentreren op je taken.

Het ene is niet beter dan het andere. Vaak herken je van allebei wel iets. Wat herken jij het meest bij jezelf?

Kom je er niet uit en loop je er in vast? Twijfel niet en neem vrijblijvend contact op voor hulp bij het omgaan met je verdriet.

Hoe gaan jongeren om met het verlies van ouder? Kunnen ze nog opgroeien tot gelukkige mensen of is hun leven voor altijd getekend door dit verlies? Op deze vragen probeerde ik – na het plotselinge overlijden van mijn man en vader van onze twee kinderen – antwoord te vinden. Ik sprak met jongeren die één of beide ouders hebben verloren en met experts op het gebied van rouw, jongeren en puberteit. Deskundigen die hebben meegewerkt aan het boek zijn o.a. Tim Overdiek, Manu Keirse en Yvonne van Sark. Het resultaat van mijn 'zoektocht' heb ik vastgelegd in mijn boek 'Niet alleen op de wereld'. Het boek is te bestellen bij de online boekenwinkels en de opbrengsten gaan naar de EvE Foundation; een stichting die ondersteuning biedt aan jongeren tussen de 14 en 24 jaar, na het verlies van één of beide ouders.

Vergelijk verdriet met het beeld van een schaduw. Verdriet na verlies gaat je leven lang mee, net zoals een schaduw je overal vergezelt. Je schaduw is soms groot en soms klein, soms ligt het voor je en soms achter je. Soms is het er en soms zie je de schaduw niet. Je kunt een hoek van een straat omslaan en plots ligt de schaduw levensgroot voor je voeten. Ze stapt dan elke stap weer met je mee. Zo is het ook met verdriet, het kan opeens weer levensgroot aanwezig zijn, op een moment dat je het niet verwacht.

Prachtige metafoor, ik geef hem vaak door aan mijn clienten.

Belangrijk om te weten is dat elk rouwproces anders is. Dus kwel jezelf niet met de gedachte dat het niet normaal is waar jij door heen gaat. De confrontaties die je ervaart zijn waarschijnlijk heftig. En op het moment dat je denkt dat je een stapje verder bent, dat je deze heftigheid niet meer zult ervaren, dat je iets afgesloten / verwerkt hebt, sta er dan niet van te kijken, als het zich toch en misschien in nog intensere mate aandient. Jij hebt/had zo veel opgebouwd met diegene of datgene wat je kwijt bent geraakt, dat het je op zo veel verschillende 'niveaus' raakt, zoals in rollen, taken, emoties, banden, thema’s, enz. Dat zal je je vroeg of laat bewust worden. En op welke manier is dus ook heel individueel.
Maar wees tegelijkertijd ook gerust: het dient zich een voor een aan, op een tempo dat jij aan kan. Al voelt dat af en toe anders. Toch kan je het. En vaak word je ook nog geconfronteerd met hoe je tot die tijd “gewoon door ging” of “altijd voor anderen klaar stond”, wat je nu dus echt even anders zal moeten/mogen doen. Dit is wat jij te doen hebt, het gaat in dezen om jou: jouw rouwproces betekent ook dat jij jezelf verder ontwikkelt, dat je kanten van jezelf ziet waar je wellicht niet blij van wordt, maar ook stappen zet die je verder helpen, die je dichter bij het plaatje brengen van hoe jij jezelf zou willen zien.
En tenslotte: Vergeet niet de belangrijke mensen om je heen hier ook in mee te nemen. Weet dat zij er voor je zijn! En mocht je e.e.a. eens met een professional willen bespreken, kijk eens (op deze site) naar iemand die je aanspreekt, met wie je eens van gedachten zou willen wisselen.

Steun zoeken bij andere mensen is een belangrijk. Laat andere mensen in jouw omgeving weten hoe jij je voelt, deel je verhaal. Als mensen niet weten hoe moeilijk het voor je is, leg het ze dan uit. Laat hen weten waar je behoefte aan hebt. Wellicht heb je behoefte aan iemand om mee te praten, te eten, te sporten of gewoon iemand die in je buurt is. Vaak willen mensen wel helpen, maar weten ze gewoon niet hoe. Dus wees duidelijk, niemand kan immers gedachten lezen.

In deze documentaire worden drie gezinnen gevolgd waarin een kind kanker heeft. Er wordt aandacht besteed aan hoe dit is voor de ouders maar ook voor de broers en zusjes. Wat vraagt het van hen? Hoe uiten zij hun verdriet? Prachtige, integere documentaire over hoe groot de impact is van kanker/ andere ernstige ziekte op het hele gezin.

Rouw kan ook allerlei lichamelijke sensaties en/of klachten geven. Vaak krijg je het letterlijk koud van missen. In dit boekje staat mooi beschreven wat je allemaal lichamelijk kunt voelen en ervaren door rouw.


Van missen krijg je het koud

Beste lezer,

Het is van groot belang om enigszins te snappen wat je overkomt als je in een rouwproces zit. Rouwen kan om het overlijden van een dierbaar persoon maar ook als een relatie verbreekt, als zich een ziekte aandient enz enz.

Middels de methode van een "taal erbij" neem ik mensen mee in de verschillende fases van rouw, die zich niet netjes chronologisch voordoen.
Vaak is er in eerste instantie een grote behoefte om te begrijpen wat er is gebeurd (fase 1), is er sprake van ontkenning/vermijding (fase 2), doen er zich heel veel heftige emoties voor (fase 3), waarna er in de vierde fase weer meer balans ontstaat.
Inzicht in dit proces kan je helpen te begrijpen wat er met je gebeurd, het geeft erkenning en bevestiging dat het oke is.

Blijf er niet alleen mee rondlopen, zoek mensen op.

Hartelijke groet,

Om laagdrempelig in gesprek te gaan over wat verlies met iemand heeft gedaan is deze kaarten set erg mooi. Ook zeer geschikt om met jongeren in gesprek te gaan. Makkelijk verkrijgbaar en niet te duur. Openhartig Afscheid

Deze week was er een prachtige documentaire op 2doc L'Amour/ La Mort. Hierin komt de Belgische psychiater Dirk de Wachter aan het woord. Zijn kijk op het leven, de liefde, de dood en de samenleving is er een om te delen.

Boekentip
Vertroostingen van Dirk de Wachter
Waar vinden we troost in moeilijke tijden?Dirk de Wachter vertelt over wat hij zelf heeft meegemaakt.
We vinden troost in de aanwezigheid van de ander. Dat is de basis.
Heel troostend!

Een rouwproces is heel persoonlijk. Er is niet 1 goede manier om te rouwen. Wat voor een ander werkt, hoeft voor jou niet te werken. Iedere situatie is anders, jij bent anders. Zoek voor jezelf uit wat jij nodig hebt om jouw rouwproces te kunnen doorlopen. Wat en wie heb jij nodig om je verlies te kunnen integreren in je leven?

Heb je hier vragen over? Dan zou een rouwtherapeut jou kunnen helpen om je weg te vinden.

- Ga naar de mensen toe: op bezoek!
- Praat niet over je eigen ervaringen, ga in ieder geval niet vergelijken; ieder verlies is anders..
- Laat de persoon in kwestie steeds opnieuw zijn verhaal doen
- Aanvaard de hulpeloosheid: niets is even goed
- Bied praktische hulp aan: Zal ik de boodschappen doen, eten voor je koken, de was doen, koffie zetten, telefoontjes aannemen?
- Breng verhalen mee over de persoon die overleden is
- Wees begripvol als de mens in kwestie afspraken gaat afzeggen

Als je te maken hebt met rouw- en verlies, is het vaak lastig om hulp te vragen. Toch kan het zo helpend zijn als eens iemand de boodschappen voor je doet, op de kinderen past, je helpt met een klusje in huis of gewoon een kopje thee komt drinken. Kijk eens om je heen en maak eens een lijstje met mensen die je dicht(er)bij zou willen hebben. Probeer niet voor hen in te vullen dat je hen tot last bent, maar kijk eens van een andere kant: waarschijnlijk zal niemand 'nee' zeggen als je om hulp vraagt en zijn ze blij dat ze íets voor je kunnen doen.

Bij elke vorm van verlies (van gezondheid, werk, idealen, een geliefde) heb je troost nodig. Er zijn veel manieren om te troosten en troost te ontvangen: erkenning van de pijn, nabijheid zonder woorden, praktische hulp, hoop bieden, afleiding. Waar het op aan komt is: op het juiste moment de juiste vorm van troost te bieden. Omdat het daar nogal eens misgaat, zou het mooi zijn als je je kwetsbaar durft op te stellen en vergevingsgezind kunt zijn...

Rouw is een individueel proces, ook al maak je hetzelfde mee. Zo had ik twee zussen in begeleiding die hun moeder waren verloren. Ze beleefden het verlies heel anders, gingen er heel anders mee om. Waar de een de behoefte had om er veel over te praten, veel bij stil te staan, hield de ander zich staande door afleiding te zoeken en het er juist niet over te hebben. Ze begrepen elkaar niet en er ontstonden irritaties.
Ze vonden het heel lastig om zelf het gesprek hierover aan te gaan. Gelukkig hadden ze zelf op tijd het besef dat ze naast het verlies van hun moeder ook niet nog elkaar wilden verliezen. Met begeleiding hebben ze elkaar terug gevonden, is er begrip over en weer, kunnen ze elkaar de ruimte geven om ieder op haar eigen manier te rouwen en ook de verbinding te vinden met elkaar op een manier die voor beiden fijn is.

Wanneer en sprake is van kanker kan hypnotherapie goed helpen in de vorm van psycho-oncologische therapie bij allerlei klachten op emotioneel en lichamelijk gebied ten gevolge van het rouwproces.

Rouwen is het verwerken van een groot verlies.
Bijvoorbeeld het overlijden van iemand van wie u houdt. Of het verlies van uw gezondheid door een ziekte of het verlies van de hoop op een kind.
Verlies geeft veel emoties, zoals verdriet, somberheid en boosheid.
Ook lichamelijk kost rouwen veel energie. Praten met familie of een goede vriend helpt vaak goed. Als u er niet uitkomt met support kunt u hulp van een rouw -en verliestherapeut overwegen. Blijf goed voor uzelf zorgen als u rouwt: goed eten, slapen en regelmatig bewegen. Meestal wordt de rouw langzaam minder. Hoe lang het duurt is voor iedereen anders.

Bij rouw denken we vaak aan overlijden. Maar het is veel breder dan dat. Het gaat om het aanpassingsproces na een grote verandering in je leven. Vaak gaat het dan wel over een verlies. Dat verlies kan een overlijden zijn, maar je kunt ook denken aan verlies van gezondheid, verlies van een relatie (bijvoorbeeld door scheiding) of verlies van werk. Allemaal veranderingen waar we ons toe moeten verhouden. Waar we mee om moeten leren gaan.
Loop jij vast in jouw rouwproces? Zoek dan ondersteuning bij een rouwtherapeut.

Je verlies overleven

“Rouw verwerk je niet. Je overleeft je verlies en je leeft er mee.”

Een quote van Prof. dr. em. Manu Keirse, klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en rouwexpert. Hij heeft een aantal boeken geschreven over rouwverwerking.

In de stroom van tranen….

“Tel steeds je zegeningen in de stroom van tranen, en maak in de stroom van tranen de tijd tot je vriend.”

Quote van Elisabeth Kübler-Ross (08 juli 1926 – 24 augustus 2004) Psychiater en pionier in stervensbegeleiding. Zij heeft een aantal boeken geschreven over rouwverwerking.

Hypnotherapie bij onverwerkte rouw helpt klachten oplossen. Achter een klacht ligt vaak een onvoltooide band met een overledene verborgen. Hypnotische 'hereniging' heeft een enorm effect.

Rouwverwerking..... ik wil het liever ""rouwarbeid"' noemen.
Je gaat werken en dat is arbeid. Rouwen is hard werken.
Je wordt er moe van maar je kunt er ook een leger hoofd van krijgen en meer berusting van krijgen. Zelf ben ik op diverse gebieden ervaringsdeskundige, dus het voert te ver om hier op papier (of op de computer) een tip te geven. Liever praat ik persoonlijk van alles met je door. Samen kunnen we sparren over wat voor jou goed zou kunnen werken. Na diepe dalen kun je steeds weer eruit krabbelen, mits je de juiste tools in zet. Ik help je er heel graag bij.