Tips bij rouwverwerking

De rouw gaat in verschillende fases door elkaar. De ontkenning, de boosheid, het verdriet, depressieve gevoelens, accepteren en je eigen weg zoeken. Belangrijk is dat al deze gevoelens er mogen zijn. Je hoeft je niet schuldig of niet normaal te voelen als je deze gevoelens bij jezelf ervaart.
Herinner; je bent niet je gedachten en gevoelens, je ervaart ze en bent groter dan dat. Veel sterkte. xxx

Rouwen om iemand waar je van hield die zichzelf om het leven heeft gebracht, is anders dan rouwen na een natuurlijk overlijden. Na zelfdoding kunnen er verschillende, soms verwarrende, gevoelens en gedachten spelen die het rouwproces bemoeilijken. Denk aan schaamte, onterechte schuldgevoelens, het gevoel dat je tekort bent geschoten, gevoelens van boosheid dat die ander jou zo heeft achtergelaten, ongeloof of het wel echt gebeurd is omdat je nooit het lichaam hebt kunnen afscheid nemen. Soms is het moeilijk om over al die dingen te praten. Soms merk je ook dat het voor anderen moeilijk is te begrijpen wat jij doormaakt en echt voelt.
Het is belangrijk om niet te lang alleen er mee te blijven lopen. Gesprekken bij een hulpverlener kunnen je helpen over je gevoelens en gedachten te praten en te rouwen om de persoon waar je zo van hield.

Bij rouw denken we vaak aan het intense verlies wanneer iemand is overleden. Ook op andere terreinen in je leven kun je grote verliezen ervaren. Ik denk o.a. aan verlies van gezondheid, verlies bij een onvervulde kinderwens, verlies in relaties, verlies van werk.
En bij al die verliezen is er rouw.
Het is kostbaar om te kunnen vertellen over jouw verlies en wat het voor je betekent. Wat doet het met je, in gedachten, emoties, in je lijf? Dit heeft aandacht, ruimte en liefde nodig. Zodat je het verlies kunt verweven in je leven.

Als psychosociaal hulpverlener help ik je daar graag bij.

Koop een mooi schrift en schrijf op de kaft in gouden letters de naam van jouw overleden dierbare.

Al schrijvend vertrouw je je gevoelens van verdriet en herinneringen toe aan dit boek. Maar ook kun je hier onderwerpen in verwoorden waar je met niemand anders over praat of over dat wat je nog samen had willen doen of had willen zeggen, of ….
Het kan een woord zijn of een verhaal, het maakt niet uit. Je schrijft zo lang als jij nodig hebt.

Er zijn ook herinneringsboeken te koop, een boek met vragen aan de hand waarvan je je herinneringen schrijft.

Schrijven een fijne manier om je te uiten, je kunt schrijven op het moment dat jij wilt, het nodig heb en in je eigen tempo!

Dit boek van medium Laura Lynne Jackson vertelt veel voorbeelden van de tekens die we door kunnen krijgen van overleden dierbaren wanneer we daar voor open staan. De band van liefde gaat nooit verloren

Had ik maar…… deze gedachte kan in je hoofd blijven rondzingen als een dierbare is overleden. Het houd je rouwproces tegen. Als je blijft vastzitten in je schuldgevoel hoef je niet te accepteren dat je geliefde dood is. Het kan als een soort van dekmantel zijn. Weet dat alles wat je wel of niet hebt gedaan met een positieve intentie was, en voor jou op dat moment de beste keuze die je had. Als je iets anders had gezegd of gedaan, dan zou je waarschijnlijk nu ook hebben gedacht, had ik het maar anders gedaan. Het had immers altijd anders gekund.

Wanneer je blijft steken in dat schuldgevoel raad ik je aan je hulp te zoeken bij een therapeut.

Wanneer een geliefde binnenkort gaat sterven, zijn er voor jou nog zaken die ‘onafgewerkt’ zijn? Wat zou je nog willen vragen, wat zou je nog willen zeggen, heb je ergens spijt van, is er iets waar je nooit een antwoord op hebt gehad?

Ook kun jij met je dierbare in gesprek gaan of hij/zij nog iets wil weten of zeggen. Je kunt bijvoorbeeld vragen of hij/zij vragen/angsten/problemen heeft met betrekking tot het sterven, het ziekteproces, je gezin of familie en vrienden die hij/zij achterlaat.

Wanneer jullie allebei alles hebben gevraagd of gezegd, dan kunnen jullie het leven samen goed afronden wat bijdraagt aan het verwerkingsproces.

Als we iets meemaken en in een rouwproces terechtkomen, komen we ook veel heel goedbedoelde steun van mensen in onze omgeving tegen zoals:
1. Het gaat nu niet goed, maar geloof me dit gaat voorbij.
2. Je leert veel van zo'n periode van tegenslag.
3. Kijk of je het positieve in jezelf kan vinden.
4. Alles heeft zijn reden.
5. Kop op, maak een plan en ga verder met je leven.

Vaak komen deze positieve gedachten voort uit het ongemak wat we ervaren als we iemand aanhoren die van zijn rouwproces spreekt. Pijn van de ander herinnert ons aan onze eigen pijn, en dat vinden we heel lastig. Jouw pijn mag er zijn, maar hoelang??? Hoelang voordat je maar een stap voorwaarts MOET zetten?

Herkenbaar?

Als ik in een rouwproces ben verwikkeld heb ik er niet zoveel aan om te weten dat ik ooit, ergens in de toekomst, mezelf wellicht weer anders voel. Ik heb NU OP DIT MOMENT pijn! En ik doorloop daarin mijn eigen proces. Daar heb ik ruimte voor nodig. Ruimte om te voelen wat er is, om gedachten hun beloop te laten, om mijzelf ruimte te geven voor mijn proces. Ik denk dat dit verlangen voortkomt uit mijn werk als Gestalttherapeut. In de Gestaltbenadering proberen we niet iemand te veranderen of te 'genezen'. We begeleiden het proces vanuit het vertrouwen dat de mens zelf heel goed in staat is om te groeien. En ieder doet dat in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier. Daar is geen meetlat voor die zegt 'nu heb je wel genoeg rouw gehad, tijd om weer aan de slag te gaan'.

De meest liefdevolle tip die ik vanuit mijn perspectief kan geven aan ieder die rouwt is toestemming om te lijden. Je hebt het volste recht om te rouwen, om te voelen wat JIJ voelt, om de pijn van verlies te ervaren. Verlies van iets wat nog steeds waardevol voor je is. Neem die ruimte, neem de tijd om te voelen wat er is, en geef daar vorm aan.

Wil je meer lezen over dit onderwerp, lees dan eens It's OK that you are not ok! van Megan Devine. Wel Engelstalig, maar zo verhelderend voor jou die op dit moment lijdt en verlangt naar ruimte om te voelen wat er is.

Mensen kunnen rouwen over iets dat verloren is gegaan. Meestal denken we dan aan een geliefde of een kind.
Maar je kunt ook rouwen over het verlies van je baan, je status, je jeugd, je huis of om het verlies van je vertrouwde omgeving.

Rouwen is een overgangssituatie van iets dat er was naar leven zonder datgene wat je verloren bent. Dat is heel persoonlijk en er bestaat dus ook geen spoorboekje met tijden en stations voor dit proces.
Neem de tijd! zoek hulp en kruip weg als dat nodig is.

Therapie kan een veilige plek zijn waar er aandacht is voor jou verlies, waar je niet hoeft te relativeren, waar je vrijuit kunt huilen en praten.
Zoek hulp, je hoeft het niet alleen te doen!

Vingerafdruk van verdriet. Een boek van Manu Keirse voor iedereen die met verlies te maken heeft.

Zoals er geen vingerafdruk gelijk is, is er ook geen reactie op verlies hetzelfde. Het gaat er steeds om de ruimte te nemen om je verlies op je eigen manier aan te gaan.

Manu Keirse pleit voor “het stellen van vragen, niet […] het vinden van antwoorden.” Vanuit de vragen kun je stap voor stap de richting verkennen naar een eigen leven waarvan het verlies deel uitmaakt.

Dit goede, dunne boek helpt wegen te vinden om die stappen te kunnen nemen.

Het blijven noemen van de naam van je geliefde is kostbaar. Het delen van herinneringen blijft waardevol. In je hart vergeet je nooit van wie je afscheid hebt moeten nemen. Dit mag je ook hardop blijven uit spreken, delen met mensen die dichtbij je staan.

Verdriet om het verlies van iets of iemand is vaak moeilijkt te delen met anderen. Rouw is een heel persoonlijk proces waarbij je op onverwachte gedachten, associaties of herinneringen komt. Dit wil je misschien niet allemaal delen met de mensen om je heen.
Het kan je helpen om dit wel te verwoorden in een brief aan datgene of die persoon die je verloren hebt. In die brief kan je vrij alles verwoorden wat voor jou verbonden is aan de bron van je verdriet. Niemand zal je beoordelen of beschuldigden. Het is prive voor jou en dat wat je verloren bent.
Als je je sterkste emoties en verdriet geuit hebt in die brief, kun je selecteren wat je daarna met iemand kan/wil delen.

Rouw kost tijd en energie, weet dat in het begin je energie niveau laag is en hou daar rekening mee. Je mag rouwen, dat betekent dat je tijd mag nemen voor de verwerking: een dagboek, een fotocollage maken of een gedenkhoekje. Je verhaal vertellen (ook al is het voor de zoveelste keer). Ga niet mee in een ander verhaal, maar blijf bij jezelf, het gaat nu om jou. Emoties komen sterker binnen, dit kan ook positief zijn, je beleeft de dingen intenser, kijk naar buiten en zie hoe mooi het is, wees dankbaar voor wat je hebt, en geef de rouw de ruimte.