Grenzen aangeven tips

Voordat je je grenzen kunt aangeven is het natuurlijk wel belangrijk dat je ze ook voelt. Vaak stappen we er in contact met anderen toch ongemerkt overheen. Als je weet dat dit je valkuil is dan kun je altijd even een pauze inlassen naar de ander toe door aan te geven dat je er nog op terugkomt. Zo creëer je even de ruimte voor jezelf om eerst even rustig te voelen hoe jij in een situatie staat en hoe je zou willen handelen.

ps: Dit kun je natuurlijk ook naar jezelf toe toepassen als jij iemand bent die impulsief iets kan gaan doen en daar later dan vaak spijt van heeft.

Hoe kun je je grenzen aan geven als je niet weet wat je grenzen zijn. Gun je zelf eens een beschouwing om je grenzen te verkennen in een counseling.

Leven vanuit je waarden en essenties

Als je helder hebt wat je werkelijk belangrijk vindt - wat je waarden of essenties zijn - dan is het eenvoudiger om te begrenzen. Als bijvoorbeeld natuur erg belangrijk voor je is, dan wil je daar graag tijd in doorbrengen. Dit kan helpen in het maken van keuzes en je focus van aandacht. Je begrenst andere bijkomende minder belangrijke zaken om hier prioriteit aan te geven.

Wat zegt je lichaam?

Als je tegen een grens aanloopt, hoe reageert je lichaam? Welke signalen geeft je lichaam als je over je grens gaat of schuurt aan je grens? Door opmerkzaam te zijn over signalen van je lichaam, ontvang je informatie waarna je een keuze kan maken hoe je ermee omgaat.

Bij individuele begeleiding bekijken we samen naar dit spannende gebied van begrenzing. Voel je welkom online of in Zeist.

Misschien heb je geleerd dat jouw boosheid er niet mag zijn. Boosheid heeft in onze maatschappij vaak een negatieve lading maar we hebben het ook nodig. Boosheid helpt jou om voor jezelf op te komen en jouw grenzen te bewaken. Jouw boosheid is een menselijke emotie en mag er zijn, net als blijdschap, verdriet, etc.

Hoe vaak zorg je veel beter voor een ander, dan voor jezelf. Je zet jezelf aan de kant om voor de ander te zorgen. Je kunt pas goed voor een ander zorgen, wanneer je eerst goed voor jezelf zorgt. Denk daarbij aan de zuurstof in een vliegtuig. Daar moet je eerst zorgen dat jezelf zuurstof krijgt, daarna kun je de ander helpen. Zo is het in je dagelijkse leven ook. Stel je grens wanneer blijkt dat een ander wil dat je voor hem of haar zorgt, zonder te kijken of jij het aan kunt.

Dé tip die ik zelf ooit van een haptotherapeute kreeg:
Durf te zakken in je lijf en naar de pijn toe te gaan als je last hebt van pijnlijke spieren (of tijdens de weeën met een bevalling, zoals bij mij).
Dit werkt ook als je last hebt van flinke menstruatiepijn, waar ik regelmatig last van heb.

Ik zal proberen het hier stap voor stap uit te leggen:
1. Ga zitten in een gemakkelijke stoel of ga liggen op bed
2. Probeer nu heel bewust een paar keer diep in en uit te ademen, leg eventueel je handen op je buik en probeer die handen weg te duwen tijdens het ademen. Hierdoor krijg je een buikademhaling
3. Ervaar dat je ruimte krijgt in je buik, voel die ruimte en blijf ondertussen rustig door ademen
4. Leg nu je handen onder je billen. Dit kan zowel zittend als liggend, probeer het maar.
5. Voel met je billen dat je het matras of de zitting van de stoel waar je in zit dóór je handen heen voelt. Ga met je aandacht naar je billen, naar je handen onder je billen, naar de zitting/het matras en blijf rustig ademen.
6. Als je merkt dat je aandacht verslapt: niet erg, probeer je aandacht weer te vestigen op je handen, billen.
7. Na een paar minuten: haal rustig je handen onder je billen vandaan, terwijl je rustig blijft zitten/liggen.

Hoe zit je nu in je stoel (of lig je in het matras) ten opzichte van voordat je aan deze oefening begon?
Ben je gezakt in je lijf?
Ervaar je dat je nu letterlijk ín je stoel zit in plaats van op je stoel?
Of hoe je nu in je matras ligt in plaats van op je matras?

Lukt het je? Of nog niet? Blijf vooral oefenen en als je denkt dat je wat hulp kunt gebruiken: neem gerust contact met me op!

Ken je dat? Dat je lichaam aangeeft dat het moe is en toe is aan een dagje rust? Ik wel.

Eerlijk gezegd was mijn lijf de hele week al bezig met het sturen van signalen naar mijn bewustzijn. Ik was moe, geprikkeld, reageerde vaker dan nodig geïrriteerd naar mijn omgeving. Ik stond eigenlijk continu AAN.

Tegen het einde van de week stonden mijn nekspieren gespannen, wat resulteerde in een hoofdpijn die ook na een nacht slapen niet meer weg ging.
De signalen waren overduidelijk: ik was toe aan een lummeldag!

Herken jij deze signalen bij jezelf?
En wat doe je dan? Dender je dan door totdat "het vanzelf weer over gaat" of trap je op de rem om toe te geven aan wat jouw lichaam heel duidelijk aangeeft?

Er is niets mis met een adempauze als je lichaam signalen geeft dat je even een stapje terug moet doen.
Wat is er mis met een dag lekker niksen, niks moeten, genieten van de kleine geneugten des levens, lekker op de bank, met een kopje thee, in een goed boek lezen, of je ogen even dicht doen?

Inderdaad, helemaal niets. Het voorkomt namelijk dat je echt te lang doordraaft, overbelast raakt, wat uiteindelijk leidt tot overspannen zijn, of burn out.
Bijkomend voordeel: je komt dan tot de meest creatieve ideeën, omdat je hersenen op een andere manier geactiveerd worden. Net als bij verveling, waar ook niets mis mee is.

Ik zou zeggen: probeer het eens uit, zo'n lummeldag. Ik ben benieuwd hoe het jou vergaat!

Grenzen aangeven is vaak moeilijk omdat we zelf denken dat we daarmee de (keuze)vrijheid van de ander beperken (en dat dan zien als iets negatiefs). Het tegenovergestelde is juist wat er gebeurt: doordat jij je grenzen aangeeft kan de ander betere keuzes maken (met respect voor jou). Dus in plaats van dat je het voor een ander moeilijker maakt, maak je het juist veiliger/makkelijker. Wanneer je dit in je achterhoofd houdt, is het veel makkelijker om je grenzen aan te geven.

Grenzen stellen is belangrijk voor je welbevinden. Het lijkt misschien logisch, maar je kunt geen grenzen stellen als je je eigen grenzen niet kent. Het is dus eerst belangrijk om te ontdekken waar jouw grenzen liggen. Gevoelens van boosheid, irritatie of verdriet kunnen het bewijs zijn dat jouw grens is overschreden. Wees je bewust van deze gevoelens. Bedenk eens wat aan deze gevoelens vooraf ging. Hield iemand misschien te weinig rekening met jouw behoeften?
Schrijf je gedachten op. Door het op te schrijven zul je steeds beter gaan ontdekken waar jouw grenzen liggen.

Schroom niet, neem gerust contact op voor meer informatie of therapie als je wil leren om je grenzen beter te (her)kennen.

Manage de verwachting

Komt een collega bij je met een verzoek waaraan je wilt of moet voldoen, zeg dan: ‘Ik heb het druk, donderdagmiddag kijk ik ernaar.’ Dat is namelijk veel duidelijker dan: ‘Ik doe het straks.’ Je bakent je grenzen af en voorkomt dat iemand 10 keer komt informeren of het al klaar is. En als het jou lukt om de klus woensdag al te klaren, dan is je collega extra blij met jou. Ook fijn toch?

Gebruik het ‘piepsysteem’

Voer je taken uit op jouw manier en in jouw tijd als er niemand over klaagt. Doe lekker je ding, tenzij er iemand piept.

Doe deze oefening met een vriend of familielid. De bedoeling is dat je om beurten elkaar uitnodigt om iets te doen waarvan je weet dat de ander het niet wil. Het kan iets simpels zijn zoals het kijken naar een saaie film of het eten van een voedingsmiddel dat de ander niet lekker vindt. De uitnodiging moet starten met "Wil je...?" en je moet antwoorden met "Nee, dank je wel".

Het leuke van deze oefening is dat je de ander op een vriendelijke manier afwijst, terwijl je ook oefent met het aangeven van je grenzen. En het kan heel grappig zijn om te zien hoe de ander reageert op de "Nee, dank je wel" antwoorden. Zorg er wel voor dat je elkaar niet beledigt en respecteer elkaars grenzen!

De eerste stap om te oefenen met grenzen aangeven is om te weten wat je persoonlijke grenzen zijn. Dit klinkt als een open deur, maar hier ligt vaak de eerste belangrijke stap die we snel geneigd zijn over te slaan.

Neem de tijd om na te denken over welke gedragingen, situaties of interacties voor jou oncomfortabel, onacceptabel of onveilig aanvoelen.
Hou een week lang bij op welke momenten jij dit ervaarde. Zit daar een patroon in?

Als er een patroon zichtbaar wordt kun je daarmee aan de slag.

Een grens aangeven is vaak niet makkelijk als je moeilijke contact maakt met je gevoelens en daardoor de grens zelf nog niet voelt.
Mocht dit zo zijn neem dan de tijd om regelmatig jezelf te vragen: 'Wat voel ik? Wat zijn mijn behoeften?' Richt daarbij je aandacht naar binnen, luister naar wat je lichaam en je gevoel je zegt. Als je van binnenuit een grens voelt is het vaak makkelijker om deze ook echt aan te geven.

Vaak helpt het ook om een situatie nog eens met iemand anders te bespreken. Door dingen hardop uit te spreken wordt een situatie ook vaak helderder.

En natuurlijk kun je altijd terug komen op een situatie die gebeurd is waar je je niet goed over voelt. Een ik boodschap is daarbij aan te raden, dat kan een ander vaak beter horen. Bijvoorbeeld:
Ik voelde met toch wat overdonderd door je gedrag, ik merk dat ik er spanning van kreeg en wil je vragen dit een volgende keer .....te doen.

Succes!

Om je grenzen te kunnen aangeven moet je eerst ervaren dat er een grens is bereikt, of overgegaan. Als je merkt dat je in een bepaalde relatie irritatie voelt, of boosheid, ga dan eens na of dit met jouw grenzen te maken heeft. Je boosheid geeft informatie, zorg dat je die boodschap niet mist.

Vaak voelen mensen ergens wel dat er over hun grens wordt gegaan alleen doen ze er niets mee. Neem jezelf voor om voortaan voor jezelf op te komen omdat je dit waard bent. En doe dit dan ook echt. Als je merkt dat over jouw grens wordt gegaan, benoem dit dan . Je kunt bijv. zeggen 'Ik merk dat ik dit ongemakkelijk vind / niet prettig vind / etc....' Of zeg dat je even tijd wilt nemen om het te laten bezinken als iemand jou iets vraagt. Hiermee voorkom je dat je zonder meer 'ja' zegt terwijl je het eigenlijk niet wilt.

Weest je bewust van de ruimte die jij inneemt. Als je merkt dat je jezelf of je ruimte kleiner maakt als de ander meer ruimte in lijkt te nemen, realiseer je dan dat jij net zo goed invloed hebt op de ander als de ander op jou. Jij kunt beter jouw grenzen aangeven als jij je ruimte in blijft nemen, wat er ook gebeurt in het contact met de ander. Als je toch je ruimte hebt 'weggegeven', pak deze ruimte dan bewust terug.

Grenzen aangeven is voor veel mensen lastig. Maar wist je dat 'geen grenzen aangeven' dé manier is om burn out te raken?
Ga voor jezelf eens na wat maakt dat je het niet doet.
Zit het in:
- Wat zal een ander wel niet denken?
- Angst voor reactie van omgeving?
- Mocht je als kind nee zeggen? Of werd je vader of moeder dan boos?

Bij ja zeggen als je nee bedoelt, doen we dit vaak voor de ander. Maar ga eens voor jezelf na: vind je het zelf prettig als een ander dit doet? Of heb je liever duidelijkheid? Houd dit in je achterhoofd, wanneer je weer eens ja wilt zeggen terwijl je nee bedoelt.

Soms is het verkennen van het gebied van grenzen een heel subtiel verschijnsel. Ten slotte moet je als eerste iets weten over wat je wel wilt en over wat je niet wilt. Vaak is je eigen informatie daarover vertroebelt met wat anderen graag willen wat jij zou willen, of niet natuurlijk. Doorvoelen wat je wel wilt, vraagt om communicatie met je lichaam. Vanuit je lichaam krijg je signalen door, dit voelt fijn of dit voelt minder fijn. Dan is het ook nog de vraag of de signalen van jou zijn of dat je je ooit hebt aangepast aan anderen en dat je dus vanuit een oud patroon aan het doorvoelen bent. Een eerste stap is dus eigenlijk uitvogelen dat je voor grenzen voelen, je je gezonde eigen willen nodig hebt en dat dat best een uitpluizen kan zijn om daar te komen. De realisatie ik voel een grens en nu ga ik uitzoeken of dat mijn eigen informatie is, is een eerste kleine stap in verhelderen van gezonde eigen grenzen, om vervolgens te kunnen gaan verhelderen wat wil ik eigenlijk.

Als kind heb je jezelf al aangeleerd om te pleasen, te doen wat volwassenen verwachten. Vaak komt dit voor in een gezin met problemen...... ziekte, mentale 'issues', verlies, verslaving enz.
Door het makkelijke kind te zijn, zorg je dat jouw ouders op je kunnen steunen.
In het latere leven loop je tegen relatieproblemen, burn-out, paniekaanvallen e.a. aan, want jij kunt geen grenzen aangeven.
Het eerste om hierin verandering te brengen is:
bewustwording. Waarom loopt het zo in mijn leven, heb ik daar een aandeeel in?
Het tweede is: het patroon aanpakken, bij jezelf komen en eigen keuzes maken. Dat is makkelijk gezegd maar hoe?
Als therapeut kan ik je daarbij begeleiden. En mijn collega-therapeuten natuurlijk ook.
Neem de touwtjes in handen, je kunt het.

Veel mensen denken dat ze “gewoon duidelijker moeten zijn”, maar in werkelijkheid speelt er op een dieper niveau iets anders. Het probleem gaat bijna nooit over wíllen, maar over veiligheid, overtuigingen en oude patronen.

Hier zijn de meest voorkomende redenen:

1. Je hebt vroeg geleerd dat jouw behoeften minder belangrijk zijn

Als je bent opgegroeid in een omgeving waar je moest aanpassen, pleasen of de vrede bewaren, dan voelt jouw grens aangeven nu bijna gevaarlijk.
Je zenuwstelsel kiest automatisch voor veiligheid door mee te bewegen met de ander.

2. Angst om iemand teleur te stellen of kwijt te raken

Voor veel mensen voelt “nee” zeggen alsof ze de verbinding verbreken.
Onder die angst zit vaak de overtuiging:
“Als ik grenzen heb, ben ik lastig.”
“Als ik nee zeg, word ik afgewezen.”
Daardoor blijf je geven, zelfs als het te veel is.

3. Je voelt je grens pas als het al te laat is

Niet iedereen voelt direct wanneer iets niet goed voelt.
Sommige mensen herkennen pas achteraf dat ze over hun grens heen zijn gegaan, omdat het contact met hun lichaam en emoties niet sterk is ontwikkeld.

4. Je bent bang voor conflict

Veel mensen denken dat grenzen automatisch ruzie veroorzaken. Dus ze slikken het in, waardoor de spanning zich opstapelt, tot het uiteindelijk tóch knalt.

5. Je raakt in een rol: de helper, de sterke, de rustige

Sommige rollen zijn zo vertrouwd geworden dat je bijna niet anders kúnt reageren. Wie altijd de “sterke” of “zorgzame” is, vindt het enorm moeilijk om te zeggen dat iets te veel is.

Praktische tip: de “kleine grens”-oefening

Veel mensen proberen meteen een grote grens aan te geven en dat voelt te spannend.
Daarom werkt deze oefening zo goed:

Begin met kleine, veilige grenzen

Kies iets kleins waar weinig risico aan zit. Bijvoorbeeld:
“Ik wil liever de deur dicht.”
“Ik wil even tien minuten voor mezelf.”
“Mag ik straks terugkomen op die vraag?”

Door kleine grenzen te oefenen:
leert je brein dat er géén gevaar is
bouw je zelfvertrouwen op
wordt je stem sterker
voelt je ‘nee’ steeds natuurlijker

Grenzen stellen is als een spier, je traint hem in stapjes, niet in één keer.

Als je wil dat kinderen grenzen leren aangeven en respecteren, doe dan zelf voor hoe het moet.
Door alles voor onze kinderen op te lossen danwel weg te nemen leer je ze niet hoe ze dat zelf moeten doen. Maar ook heel vaak hebben wij dezelfde thema's als onze kinderen.

Omdat het begrip ‘grenzen aangeven’ best vaag kan zijn, kan het helpen om dit uit te beelden. Dit kan bijvoorbeeld met kapla of duplo blokjes en met poppetjes. Als je je ‘grens’ zonder er al te veel bij nadenken, neerlegt en er daarna naar kijkt, kan je gewaarworden in je lijf wat dit met je doet. Voel je je onveilig, overweldigt, bang? En hoe zou het voelen als je je grens op een andere manier zou verbeelden, wat zou dan wel goed voelen?

Je kunt je eigen grondgebied, je eigen zelf, visualiseren als een tuin. Sta hierbij stil terwijl je je ogen sluit en kijk eens rond. Hoe ziet jouw tuin eruit? En hoe is jouw tuin omheind? Of Is het niet omheind? Wat voor omheining zou je willen hebben? En wat heb je daarvoor nodig? Maak na afloop een tekening van hoe de omheining van je tuin nu is en hoe je graag zou willen dat het is. Wat levert het je op om met grenzen aan de slag te gaan? En evalueer of de omheining van je tuin verandert.

Iemand met narcisme kan een verwoestende invloed hebben op jouw leven. 'Het narcisme voorbij' geeft je inzichten, tips en vaardigheden en vertelt je hoe je de controle terug kunt nemen over je leven. Wanneer je narcisme leert herkennen en doorgronden, kan dit bij jou een aardverschuiving teweegbrengen in je bewustzijn en het fundament vormen van een nieuwe identiteit en andere kijk op je leven.

Bij gaslighting is er sprake van emotionele manipulatie en in dit boek gaat het over de interactie van twee personen.
Ook wel de gaslighttango genoemd.
Met de oefeningen in dit boek aan het werk te gaan, ga je actief aan de slag om uit de ongezonde dynamiek van gaslighting te ontsnappen.

“Narcistisch/ toxisch misbruik maakt je lichaam, geest en vertrouwen kapot — herstellen kost tijd en aandacht.

Begin met kleine, concrete dingen: stel een grens voor jezelf of voor anderen, kies één veilige handeling per dag:
wandelen, ademhalingsoefening, schrijven, praten met iemand die je vertrouwt.
Let op signalen van je lijf: ademhaling, hartslag, spanning. Als gedachten of emoties te zwaar zijn: Kijk er met een afstand naar: Noteer wat je voelt, praat erover, cry it out. Neem het serieus en voel het, zonder het te willen fiksen!

Vergeet niet: Herstel kost tijd, het is een terugkeer naar jezelf, stap voor stap.”


Waarom deze tip helpt: misbruik ontwricht niet alleen je gedachten, maar je bodem — jezelf, je lijf, je vertrouwen. Door terug te keren naar lichamelijke gewaarwording en kleine rituelen, jouw eigen gevoel serieus te nemen, geef je jezelf houvast. Je leert opnieuw wat rust is, wat jezelf voelen is, wat grenzen zijn — essentieel om weer stevigheid en zelfvertrouwen op te bouwen.

Worstel jij ook met het aangeven van grenzen? Hoe je dat aanpakt, zonder dat je jezelf hoort klagen? Zeggen wat je niet wil is natuurlijk belangrijk, want dan geef je zeker je grens aan. Maar zeggen wat je wel wil is eigenlijk handiger, accepteert de ander doorgaans makkelijker, maar is voor veel mensen meteen ook een stuk moeilijker. Dat vraagt soms een beetje denkwerk, maar is echt de moeite waard. Een fijne oefening voor jezelf om te doen, waardoor je meteen iets positiever in het leven gaat staan. Probeer niet te voorzichtig je boodschap te formuleren, anders neemt de ander je misschien niet zo serieus. Een grens is iets om rekening mee te houden. Voorzichtig of suggestief formuleren is dan niet de bedoeling. Kijk eens naar onderstaande voorbeelden.

Stel je regelt ergens het verkeer om mensen met hun auto naar een juist parkeervak te wijzen. Iemand rijd de verkeerde kant op. Dat kan je op de volgende manieren zeggen;
1. Ik wil niet dat je daar parkeert - Dat schept onduidelijkheid, want wat moet iemand dan doen? En komt belerend over. Alsof iemand het zelf zou moeten weten waar hij/zij parkeert. Jij laat immers niet weten wat je wel wil met deze zin.
2. Zou je misschien daar willen parkeren - Dat schept ruimte voor de ander om nee te zeggen of met je in discussie te gaan. Je riskeert een antwoord als liever niet, ik wil hier staan.
3. Je kan je auto daar parkeren - is duidelijk, vriendelijk en komt stevig over.

Je hebt natuurlijk geen controle over hoe de ander reageert, maar door te oefenen met het positief formuleren van je grenzen, train je jezelf om helder te zijn aan anderen over hoe je behandeld wil worden. Misschien voelt dat wat dwingend, maar dat valt in werkelijkheid enorm mee. Dat komt meestal, omdat je het niet zo gewend bent om te doen. Speel hier maar even mee.

Hoe formuleer jij je grenzen?

Grenzen aangeven wordt vaak gezien als iets wat je doet vanuit boosheid.

En ja, soms voelen we die boosheid — die vertelt ons dat er iets niet klopt voor ons. Maar wanneer we even tot rust komen en onze gedachten wat zakken, zien we vaak dat we diezelfde grens ook vanuit rust en liefde kunnen voelen.

Vanuit die helderheid geven we vanzelf aan wat goed is voor ons, zonder strijd.

De ander hoeft niet te veranderen voor ons om in balans te blijven. Onze rust komt van binnenuit, niet van de reactie van iemand anders.

Je wilt je grenzen aangeven, maar hoe kom je er precies achter waar jouw grenzen liggen? Deze uitten zich vaak lichamelijk. Dus wanneer je bijvoorbeeld moe bent na een drukke week; luister dan naar je lichaam. Deze probeert jou iets te vertellen. Dat je misschien wel te veel op je bord hebt genomen de afgelopen week, en dat dat feestje vanavond misschien geen goed idee is. Ook uitten grenzen zich vaak in lichaamstemperatuur. Heb je het wel eens enorm benauwd gekregen toen iemand je om een gunst vroeg? Dan kan je dit ook opvatten als een teken. Deze signalen van je lichaam laten jou inzien wanneer iets te veel wordt en je op de stopknop moet drukken. Luister hier dan ook goed naar, je lichaam laat dit niet voor niets aan je weten. Wanneer je bekend bent met deze signalen, kan je dit vervolgens ook overbrengen op anderen. We onderscheidden twee soorten grenzen:

Fysieke grenzen: deze worden ook wel de lichamelijke grenzen genoemd. Ze hebben alles te maken met of en hoe een ander jou mag aanraken. Het is natuurlijk niet vanzelfsprekend dat andere zomaar aan je mogen zitten, maar toch is het mogelijk dat deze grenzen overschreden worden. Dit kan mentale problemen met zich meebrengen. Het is daarom erg van belang dat je jouw grenzen door communiceert. Het liefst natuurlijk voorafgaand, maar ook juist achteraf wanneer iemand over jouw grens heen is gegaan.
Mentale grenzen: deze hebben alles te maken met jouw mening en waarden. Je bepaalt zelf wat jouw emoties en gevoelens zijn, en deze bepalen ook jouw afbakening. Wanneer iemand te veel van je vraagt, is het belangrijk dat je je gedachten daarover uit. Dat kan voorkomen dat iemand over jouw mentale grenzen heen gaat.

Soms is het lastig om te weten waar jij eindigt en de ander begint. Je past je aan, houdt rekening, of merkt pas later dat je over je eigen grens bent gegaan.

Vanuit een psychodynamische en systemische blik zien we grenzen niet alleen als iets persoonlijks, maar ook als iets dat is gevormd in contact met anderen. Wat je vroeger leerde over nabijheid, afwijzing of zorg, leeft vaak nog door in hoe je vandaag met grenzen omgaat.

Probeer eens op te merken wanneer je spanning voelt in contact met een ander, dat moment waarop je twijfelt of iets nog klopt voor jou. In plaats van direct te handelen of je aan te passen, kun je even stilstaan bij wat er in je lichaam gebeurt. Vaak vertelt dat ongemak iets over een oude dynamiek die zich herhaalt: misschien het verlangen om harmonie te bewaren, of de angst om iemand teleur te stellen. Door dit bewust te merken, ontstaat er ruimte om te kiezen , voor wat nu, in dit moment, goed is voor jou.

Als je het lastig vindt om voor jezelf op te komen zijn er grofweg twee manieren om hier verandering in te bewerkstelligen.
De ene is door te gaan experimenteren/oefenen en op die manier achter te komen dat je het kan, dat er geen rampen gebeuren, ervaren wat het voor jezelf oplevert maar ook verdragen wat het met je doet als het niet goed ontvangen wordt.
Dit is lastig maar niet onmogelijk. Om het iets lichter te maken, vooral ook de drempel om het echt te gaan doen, kan EFT (Emotional Freedom Techniques) erg behulpzaam zijn. Middels EFT ga je ervoor zorgen dat je (bewuste dan wel onbewuste) angst afneemt. Je kan het vooraf gebruiken. Maar het meest effectief is het wanneer je zo veel mogelijk situaties uit het verleden die te maken hadden met dit thema 'oplost'. Daarmee bereik je uiteindelijk dat de triggers die er waren, geen triggers meer zijn, ofwel dat je stressreactie uit blijft, ofwel dat het geen (of veel minder een) probleem is om voor jezelf op te komen in al die situaties.
Neem gerust contact op als je hier meer van wilt weten en/of wat ondersteuning bij kan gebruiken.

Nee zeggen moeilijk? In deze drie stappen geef je op een vriendelijke manier je grenzen aan:
1. Zeg eerst iets aardigs; bijvoorbeeld " wat leuk/aardig dat je dat aan mij vraagt" of "...dat je daarvoor aan mij denkt"
2. Geef je grens aan: bijvoorbeeld " maar dat lukt me jammergenoeg niet/komt nu niet uit/nu helaas geen tijd voor/ heb al andere plannen/taken"
3. Laat de deur open: bijvoorbeeld "maar een volgende keer lukt misschien wel, dus vraag dan gerust nog eens" of "...zou leuk vinden om andere keer mee te gaan/te doen"

Succes met oefenen!

Naar jezelf leren luisteren is essentieel in het aangeven van (gezonde) grenzen, in relatie met een ander. Een eerste stap is dan ook herkennen, wat gebeurd er in mijn lichaam. Dat betekend dat iets in jou bewust begint te worden. De tweede stap is erkennen dat dit gebeurd. 'Ik heb pijn in mijn buik'. Dit is erkennen. Niet erkennen zou zijn 'ik heb pijn in mijn buik maar ik stel me aan'. De derde stap is een vraag om over na te denken 'wat heb ik in dit geval eigenlijk nodig?' Dan kun je iets terug gaan geven aan de ander. Zo heb je eerst een grens gevoeld, dan erkent, dan gevoelt wat je eigenlijk nodig hebt in contact met de ander, daarna kun je dat gaan communiceren.

'Kom als jezelf' van Emily Nagoski gaat over het plezier dat kan ontstaan als je jezelf helder kan begrenzen, ook in sexualiteit en in relatie met je partner. Ook het belang van bespreekbaar maken van je grenzen komt hierin uitgebreid aan bod. Daarnaast is een gewoon plezierig geschreven en brengt veel lichtheid in een soms best beladen onderwerp.

Gebruik de ik-boodschap en benoem je intentie tot samenwerking.
Bijvoorbeeld: "Ik merk dat ik wat tijd voor mezelf nodig heb om op te laden. Dat helpt me om er later weer echt met aandacht voor je te kunnen zijn."

Waarom dit respectvol is voor jou én de ander:

Voor jou: Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen behoeften, zonder je te verdedigen of excuses te maken.

Voor de ander: Je laat zien dat je de relatie waardevol vindt en dat je grenzen stellen niet betekent dat je de ander afwijst.

Zo ontstaat er ruimte voor wederzijds begrip, in plaats van conflict of onduidelijkheid.

1. Weet wat je grenzen zijn
Zelfinzicht is de basis.
Neem de tijd om te reflecteren op wat voor jou wel en niet goed voelt. Denk aan je fysieke, emotionele en mentale grenzen. Wat kost je energie? Wat geeft je stress? Wat voelt veilig of juist onveilig?

2. Gebruik ik-boodschappen
Communiceer vanuit jezelf, niet beschuldigend.
In plaats van te zeggen “Jij luistert nooit naar mij”, kun je zeggen:
"Ik merk dat ik me overweldigd voel als ik niet kan uitspreken wat ik nodig heb."

3. Oefen met kleine grenzen
Grenzen stellen is een spier die je traint.
Begin klein, bijvoorbeeld door te zeggen dat je liever geen bezoek wilt op een drukke dag, of dat je niet wilt delen over een bepaald onderwerp.

4. Stel duidelijke, concrete grenzen
Vage grenzen worden sneller overschreden.
Zeg bijvoorbeeld niet: “Ik voel me soms ongemakkelijk,” maar:
"Ik wil niet dat je me belt na 21.00 uur, ik heb die rust nodig."

5. Sta jezelf toe om ongemak te voelen
Onzekerheid hoort erbij.
Grenzen stellen kan spanning oproepen: angst voor afwijzing, schuldgevoel of schaamte. Dat is normaal. Juist het toelaten van dat ongemak kan helend werken.

Wanneer we praten over grenzen, gaat het al snel over het (leren) aangeven en bewaken van grenzen. Veel mensen vinden het lastig 'nee' te zeggen op een voorstel nadat er anderen al enthousiast 'ja' op hebben geantwoord. Anderen vinden het lastig aan te geven wanneer iemand over hun grens gaat wanneer ze bijvoorbeeld ongevraagd omhelst worden als begroeting.

Dat heldere, duidelijke grenzen daarnaast ook als filter werken, is bij veel mensen minder bekend. Een stevige grens helpt ons leren onderscheiden waar mijn innerlijke ruimte ophoudt en die van de ander en de buitenwereld begint. Het helpt ons ervaringen, gevoelens, opvattingen, beelden en verantwoordelijkheden van onszelf en anderen te onderscheiden. Een gezonde ik-grens helpt ons een gezond zelf-bewustzijn te ontwikkelen, de basis voor zelfrespect en respect voor anderen, en voor een gelijkwaardige omgang met anderen.

Idealiter leren ouders/verzorgers kinderen hun eigen grenzen ontwikkelen, versterken en beschermen. Toch gebeurt dit niet altijd. Kinderen leren vaak wat ze moeten denken, wat hoort en niet hoort in plaats van hoe ze zelf na kunnen denken. Kinderen ervaren soms dat hun behoeften van ondergeschikt belang zijn aan de behoeften van anderen.
Hierdoor groeien kinderen op met gevoelens van angst, onzekerheid, schuld en schaamte wanneer ze hun grenzen ervaren en willen aangeven.
Een gezonde ik-grens is belangrijk voor de kwaliteit van ons leven.

Ervaar je dat je het lastig vindt je eigen grenzen en/of die van anderen waar te nemen? Vind je het moeilijk om je wensen en grenzen duidelijk te maken aan anderen?
Worstel niet langer en neem contact met me op. Ik ondersteun je graag bij het ontwikkelen van een gezonde ik-grens.

Maak een to do-lijstje met dingen waar je echt blij van wordt zoals een nieuwe plant kopen voor in je tuin, een plakboek maken of dat inspirerende tijdschrift lezen. Door zo'n lijstje te maken is het makkelijker om soms 'nee' te zeggen tegen uitnodigingen want dan dan weet je dat je meer tijd over houdt voor deze leuke dingen van je to do-lijstje.

Met een 'ouderwetse' papieren agenda creëer je eenvoudig wat ademruimte. Door deze thuis te laten liggen, hoef je niet meteen 'ja' te zeggen doordat je aangeeft dat je 'thuis even in je agenda kijkt'. Dit voorkomt dat je overal (te) spontaan 'ja' op zegt en geeft het je de rust om op je eigen manier te kiezen wat je echt wilt.

Veel mensen hebben moeite met grenzen aangeven. Soms ga jezelf over je eigen grens door nog maar even door te gaan met werken terwijl je al heel erg moe bent. Soms gaat een ander over je grens maar vanuit het idee altijd maar te moeten pleasen, zeg je hier niets van. Het mooie is dat je lichaam al lang aangeeft dat het genoeg is. De meeste mensen voelen een onbestemd gevoel in hun buik als een ander mens bij hen over een grens gaat. Dit kan je leren voelen en ook aangeven naar de ander verbaal en non-verbaal. Ik heb hier hele mooie oefeningen voor. Je bent van harte welkom in mijn praktijk voor lichaamsgerichte psychotherapie.

Soms denken mensen dat het liefdevol is als je je partner of je kind 'zoveel mogelijk de ruimte geeft'. Het tegendeel is vaak waar. Als je de ander alle ruimte geeft kan hij/zij ook niet ervaren wat voor jou belangrijk is: wat je liever niet wilt (of helemaal niet wilt), waar je bang voor bent of waar je moeite mee hebt. Het vraagt openheid naar de ander en moed naar je zelf om dat wel aan te geven. Doe je het niet, dan gaat het opstapelen: meer irritatie, mee onzekerheid, meer angst. En op een gegeven moment is dan de maat vol en escaleert het. Grenzen geven juist de ruimte aan waarin je veilig met elkaar kunt samenleven!

Wat maakt het voor jou moeilijk om je grenzen aan te geven?
Misschien voel je je grenzen niet, of ben je bang voor de reactie van anderen als jij je grenzen aangeeft.
Het is goed om je bewust te zijn van jezelf. Alleen vanuit jezelf kan je je grenzen aanvoelen en aangeven.

Als jij je grenzen aangeeft, hoop je natuurlijk dat de ander daar begripvol of aardig op reageert. Wanneer je zinnen gebruikt die vanuit jou zijn (dus ik-zinnen) is de kans kleiner dat de ander zich aangevallen of beledigd voelt.

Regelmatig krijg ik iemand in een sessie die aan geeft geen nee te kunnen zeggen.

Je kan natuurlijk heel hard oefenen met nee zeggen en op zich is dit niet slecht, maar kijk vooral eens naar welke gevoelens je wilt vermijden met het geen nee zeggen. Waarschijnlijk ben je ergens bang voor, afwijzing of ander ongemak.

Als je die gevoelens die je wilt vermijden juist kan benaderen met compassie, dan is het misschien niet meer nodig om te vermijden.

Er zijn veel manieren om dit te leren doen, maar het begint met bereidheid, Wil je naar je gevoelens toe of ervan weg? En wat zijn de lange termijn gevolgen voor jou?

1. Word je bewust van je eigen signalen

Je lichaam geeft vaak eerder aan dat je grens bereikt is dan je hoofd. Let op: gespannen schouders, een zucht, een knoop in je maag of vermoeidheid kunnen signalen zijn dat je “ja” zegt terwijl je eigenlijk “nee” bedoelt.

2. Sta stil bij je overtuigingen

Veel mensen die moeite hebben met grenzen voelen zich snel schuldig of bang om anderen teleur te stellen. Vraag jezelf af: Wat is het ergste dat er gebeurt als ik nee zeg? Vaak valt dat mee.

3. Oefen met kleine stapjes

Begin met het aangeven van grenzen in kleine, veilige situaties. Zeg bijvoorbeeld eens: Ik heb nu even geen tijd of Ik denk er nog even over na. Dat geeft je ruimte zonder meteen in een groot conflict te hoeven stappen.

4. Gebruik de ik-vorm

Formuleer je grens vanuit jezelf: “Ik merk dat ik nu moe ben, dus ik ga naar huis.” of “Ik voel me niet prettig bij dit voorstel.” Dat klinkt minder aanvallend en blijft dicht bij jouw ervaring.

Een kleine oefening voor het voelen en leren kennen van je fysieke grenzen kun je als volgt doen. Kies iemand met wie je dit wel zou willen proberen. Zit tegenover elkaar. Ben je bewust van de ander. Schuif je stoel dan eens een stukje naar achter. Voel wat dit doet in je lichaam. Schuif je stoel dan juist eens naar voren en merk opnieuw op wat dit in je lichaam doet. Je kunt net zo lang ver weg schuiven of juist dichterbij totdat je voelt dat je lichaam tot rust komt, in het bijzijn van de ander. Dan is op dit moment dan jouw veilige, in je lichaam te voelen, grens.

Grenzen aangeven hoeft niet meteen groots of spannend te zijn. Begin klein. Bijvoorbeeld door een verzoek van een collega of vriend vriendelijk af te wijzen, of een voorstel in een groep niet meteen over te nemen.
Je zou kunnen zeggen: "Ik merk dat ik daar nu geen ruimte voor heb."
Of: "Ik wil er even over nadenken en kom erop terug."
Elke keer dat je een grens uitspreekt, versterk je het vertrouwen in jezelf. Grenzen stellen is niet egoïstisch, het is een vorm van gezonde verantwoordelijkheid nemen voor jouw welzijn.

Om gezonde grenzen te kunnen aangeven, is het belangrijk eerst stil te staan bij wat jij nodig hebt. Vaak zijn we zo gewend om ons aan te passen aan anderen, dat we het contact met onze eigen behoeften kwijt zijn.
Stel jezelf regelmatig de volgende vragen:

Waar heb ik op dit moment behoefte aan?

Wat geeft mij energie en wat kost mij energie?

Wat vind ik belangrijk in contact met anderen?

Door je behoeften te herkennen en serieus te nemen, wordt het makkelijker om vanuit helderheid een grens aan te geven — niet uit frustratie, maar vanuit zelfzorg.

Het niet aangeven van grenzen naar anderen is door velen een ervaren probleem. "Hij/zij respecteert mijn grenzen niet", hoor ik met grote regelmaat.
Maar het ligt niet aan de ander.......
Het ligt aan jou, want jij geeft niet aan wat je grenzen zijn.
En als je het wel gedaan hebt, maar die ander respecteert je grenzen dan (nog steeds) niet, dan is het aan jou om daar helder over te zijn. Verandert er niets, maar je blijft de omgang zoeken met die persoon......aan wie ligt dat dan?
Respect van de ander vragen, begint met het zelf respecteren van je grenzen.

Het alternatief voor hulpeloos Slachtoffergedrag is beginnen met realistisch te doen. Zich kwetsbaar opstellen niet door te klagen maar te vragen.
 Neemt verantwoordelijkheid voor eigen gedrag, gedachten en gevoelens en behoeften.
 Vraagt: Wil je me even helpen?
In plaats van te kiezen voor Reddergedrag een zorgzame opstelling. Betrokkenheid bij de ander én bij zich zelf.
 Accepteert dat anderen voor zichzelf kunnen zorgen.
 Maakt vooraf duidelijke afspraken over wat de ander zelf doet.
 Vraagt: Kan ik iets voor je doen?
Agressief Aanklagergedrag stopt met een assertieve opstelling.
 Geeft grenzen aan.
 Zegt wat hij ‘echt’ denkt, zinnen die beginnen met Ik vind …; Ik voel …; Ik wil … zonder de ander daarbij te kwetsen.

Een veelvoorkomende valkuil, vooral bij mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel, is het voortdurend willen helpen en pleasen van anderen. Het begint vaak met iets kleins: je helpt een vriendin die het moeilijk heeft, neemt taken over van een collega, of zoekt elke ochtend de sleutels van je partner. In het begin voelt dit misschien goed — je voelt je nuttig en gewaardeerd — maar op de lange termijn raak je uitgeput. Je gaat over je eigen grenzen heen en je energie lekt weg naar problemen die eigenlijk niet van jou zijn. De sleutel ligt in het herkennen van die grens: vraag jezelf bij elke situatie af “Is dit mijn probleem of dat van de ander?” en “Helpt het werkelijk als ik dit nu oplos?” Door de verantwoordelijkheid waar die hoort te laten, geef je jezelf de ruimte om aan je eigen welzijn te werken. Het is niet egoïstisch om ‘nee’ te zeggen — het is noodzakelijk. Want alleen als je goed voor jezelf zorgt, kun je er op een gezonde manier voor anderen zijn. Grenzen stellen is dus geen muur optrekken, maar een vorm van zelfzorg en respect voor je eigen energie en behoeften.

Als je moeite hebt met grenzen aangeven gaat dat vaak gepaard met onvoldoende zelfkennis als het gaat om innerlijke behoeftes. Als je je eigen behoeftes niet goed kent, kun je ook geen grenzen duiden en daarmee ook niet aangeven aan een ander.

Er zijn belangrijke overwegingen die we moeten maken wanneer we cliënten leren om grenzen te stellen. Het is essentieel om rekening te houden met de context van de cliënt – en daar valt ook hun culturele achtergrond onder.

In sommige culturen wordt het stellen van grenzen gezien als een vorm van duidelijkheid, assertiviteit en kracht. In andere culturen kan het echter worden opgevat als lastig zijn, egoïstisch gedrag of het negeren van het collectief belang.

Daarom is het van groot belang om eerst de culturele achtergrond van de cliënt te verkennen en begrijpen, voordat we interventies inzetten die gericht zijn op verandering.

Wanneer je partner instort, komt er vaak veel druk op jouw schouders. Zeker als jij zelf ook niet stevig staat, kan dit zorgen voor frustratie, schuldgevoel of verwijdering.
Erken eerst je eigen grenzen. Je hoeft het niet allemaal op te vangen.
Praat open met je partner over wat je wél kunt geven en wat niet.
Zoek steun buiten je relatie, bij vrienden, familie of een hulpverlener.

Zelfzorg is geen luxe, maar noodzaak om overeind te blijven én er voor de ander te kunnen zijn.

Wat is je grens? Fysiek, emotioneel, mentaal, praktisch , hoe formuleer je wat je aan ruimte voor jezelf neemt. En wanneer geef je dat aan want waarom niet beginnen met aan te geven dat iets of iemand in wat er gebeurd bij jou iets oproept dat niet lekker voelt. Even uit de situatie, ruimte nemen, adem halen en voelen. In je lijf: een verkramping of wankel gevoel ergens dat iets zegt. Een lichamelijk seintje om prioriteit bij jezelf te leggen en te voelen waar, wie, waarom wat bij jou raakt . En wanneer van toepassing: keer terug en deel. Want je hoeft niets af te dwingen, deel wat voor jou voelt als genoeg, als nee, al een grens.

Veel mensen willen beter hun grenzen aangeven, maar vergeten de eerste stap: voel ik mijn grens überhaupt wel?
Je hoeft niet meteen iets te zeggen of uitleg te geven. Het begint met opmerken: “Hé, dit schuurt. Dit wil ik eigenlijk niet.”
Pas als jij jezelf serieus neemt, kun je dat ook aan de ander duidelijk maken.

Vraag: Waar heb je vandaag ‘ja’ gezegd, terwijl je eigenlijk ‘nee’ voelde?

Het eenvoudige zinnetje 'Moet ik dit nu doen?' is een effectieve manier om heel snel keuzes te kunnen maken op het gebied van grenzen en zelfzorg.

MOET ik dit nu doen?
- Of is het niet persé nodig?

Moet IK dit nu doen?
- Of is het de verantwoordelijkheid van iemand anders? Kan ik het delegeren?

Moet ik DIT nu doen?
- Of is dit nu geen prioriteit en kan ik beter nu iets anders gaan doen?

Moet ik dit NU doen?
- Of kan ik dit ook even parkeren en doorschuiven naar een ander moment?

Als je dit zinnetje er geregeld bij pakt en toepast zal het je helpen om effectief om te gaan met je tijd en verantwoordelijkheden. Het maakt je bewust van de vrijheid die je hebt om te kiezen en keuzes te maken die goed voor je zijn. En daar word je weer een veerkrachtiger en gelukkiger mens van!

Als we het over grenzen hebben gaat het meestal over grenzen stellen aan de ander. Maar het is minstens zo belangrijk om ook grenzen voor je zelf te hebben. Als je steeds ingeeft op de ander terwijl je dat eigenlijk niet wilt, niet o.k. vindt, doe je je zelf te kort en hou je een onwenselijke situatie of een ongezonde verhouding in stand. Als het je niet lukt om grenzen te stellen naar jezelf is het belangrijk dat je ondersteuning zoekt. Zonder grenzen aan je zelf is een gezonde relatie met jezelf en met de ander niet echt reëel.