Grenzen aangeven tips

"If you avoid conflict to keep the peace, you start a war inside yourself." - Cheryl Richardson

Is de ander werkelijk belangrijker dan jij? Voel eens in jezelf, hoe voelt dat? > dat is een boodschap.

Grenzen voel je in jouw lichaam. Natuurlijk kun je ze ook bedenken, alleen is dan de vraag of deze wel klopt. Je hoofd kan namelijk van alles verzinnen terwijl je lichaam nooit liegt.
Wil jij je grenzen leren voelen? Dan moet je naar je lichaam. Hier bestaan verschillende oefeningen voor, om jouw lichaamsbewustwording te vergroten. Een lichaamsgericht therapeut kan jou daarbij helpen.

Als je merkt dat je denkt 'ik moet' of 'ik ben verplicht', maak pas op de plaats en vraag jezelf af waar je deze strenge regel leerde. Kom je tot de conclusie dat dit een overtuiging is, die je van je ouder(s) meekreeg om aan hun behoeften te voldoen, dan kun je jezelf voorop stellen: wat wil IK in deze situatie? En je kunt ook kijken naar of het respectvol en redelijk is wat ZIJ verlangen. Als volwassene - je bent niet meer het kind van toen - is het niet meer nodig om goedkeuring te krijgen van iemand die meer van je vraagt, dan goed is. Succes!

In het boek van Lindsay C.Gibson 'emotioneel onafhankelijk' lees je hoe je in jouw jeugd gevormd wordt door ouders die (emotioneel) niet beschikbaar zijn. Een aanrader met duidelijke uitleg en praktijkverhalen!!!!

Ik ben van het type die alles aangaat. Ik ben geen vermijder, maar een vechter. Dus als mijn kind op school gepest wordt en er wordt naar mijn idee niet veel aan gedaan, sta ik op de stoep. Liefdevol, maar wel heel duidelijk in wat ik mis en nodig heb. Vind ik dit makkelijk?
Nee.. Ik vind het onaangenaam, mede omdat ik soms ervaar dat degene die tegenover me zit dit soort gesprekken niet gewend is en niet goed is in 'uitpraten'. Ik ervaar daarbij dat de ander mij dan niet meer zo leuk vind..

Dat zijn geen fijne ervaringen. En toch weet ik: ik ben trouw geweest aan mijzelf. Ik heb op volwassen en respectvolle manier woorden gegeven aan wat ik ervoer en nodig had. Dat de ander mij nu misschien niet mag, laat ik daar. Het is niet mijn verantwoordelijkheid.

Het is niet jouw verantwoordelijkheid dat anderen je wel of niet mogen. Het is jouw taak trouw aan jezelf te zijn op een manier waarbij je recht doet aan jezelf én de ander. Wanneer de gewenste reactie uitblijft, twijfel dan niet aan jezelf, maar laat die bij die ander. Verdraag het idee dat je niet altijd weet of een ander je mag wanneer jij jezelf uitspreekt. Verdraag jezelf want je bent oké!

Herken je je hierin? Dat je telkens achteraf denkt, 'ik heb weer te snel ja gezegd', 'ik ben weer veel te lang doorgegaan', 'ik heb weer iets toegezegd waar ik nu weer weet ik hoe lang aan vast zit'..

Het leven is één groot leerproces. En temidden daarvan maken we vele fouten. Ook jij mag jezelf toestaan deze fouten te maken en te beseffen dat het idd allemaal niet zo makkelijk is. Grenzen aangeven wanneer je dat nooit gedaan en geleerd hebt, is een pittig proces van vallen en opstaan.

Belangrijk voor jou is wel te weten dat je nergens aan vast zit. Vandaag is weer een nieuwe dag en kan je terugkomen op zaken. Ook dat is niet makkelijk. Maar jouw eerlijke verhaal kan een boel goedmaken en daarmee geef je jezelf weer een kans trouw te zijn aan jezelf!

The emotion of anger is often an indication that our boundaries have been crossed. So feeling angry with someone and cant figure out why? Check with yourself whether you feel they have crossed your boundaries somehow.
Boundaries maybe that you and they were not even aware of!

Wanneer je het moeilijk vindt je grenzen aan te geven, gebeurt het vaak dat in het moment het niet lukt. Omdat je dichtklapt, je grens niet goed voelt, geen woorden hebt. Wees daar zacht voor. Het helpt niet jezelf streng toe te spreken.

Wanneer je uit de situatie bent, wordt je bewustzijn weer wat ruimer. Dan komen vaak wel de juiste woorden. "Ik had zus en zo moeten zeggen!".

Zeg ze alsnog. Tegen die persoon. Je kunt je nu voorbereiden. En je kunt dus overal achteraf op terugkomen!

Grenzen aangeven kan moeilijk zijn. Je hebt het niet geleerd of er is te vaak overheen gegaan. Toch hebben we het nodig voor een gezond leven. Maar om ineens je grenzen aan te geven is best een grote opgave. Begin daarom klein. Kies een moment om bewust ja of nee te zeggen. Dit kan bij de kassa zijn waar je kiest om geen zegeltjes aan te nemen of je vraagt (iets simpels) aan de winkeldame. Het lijkt niet veel, maar het helpt je om een stap te zetten in het bewaken van wat jij zelf wil.

Moederwond

De kans is groot dat jij nog nooit van het begrip ‘moederwond’ hebt gehoord. Dat is geen toeval: de patriarchale maatschappij heeft er baat bij als dit onderwerp onbesproken blijft. Het is echter van levensbelang dat vrouwen de moederwond leren helen. Voor hun eigen levenskwaliteit, de gezondheid van hun kinderen, en de positie van de vrouw in het algemeen. Coach Bethany Webster schreef een boek over dit intense, transformatieve proces: Het helen van de moederwond. Hieronder vind je een voorproefje van haar wijsheid.

Moederwond: zo brengt heling verlichting in jouw leven (en dat van je kinderen)

De moederwond is een trauma dat binnen onze patriarchale cultuur en familie ontstaat. Mensen van elke genderidentiteit kunnen een moederwond hebben, en de wond uit zich op persoonlijk, cultureel, spiritueel en planetair niveau. In haar boek Het helen van de moederwond richt Bethany Webster zich op vrouwen en op het persoonlijke domein, want een maatschappelijke transformatie begint bij het helen van individuele wonden.

Hoe komt de moederwond tot stand?

Ondanks de veranderingen die de strijd van vrouwenbewegingen teweeg heeft gebracht, leven we nog steeds in een patriarchale maatschappij. Hierin hebben mannen meer macht dan vrouwen, wordt het genormaliseerd om gevoelens te onderdrukken, staat werk boven rust, en wordt er neergekeken op alles wat als vrouwelijk wordt gezien. Hierover kun je in het Helen van de moederwond meer lezen. Voor nu is het belangrijk om te weten dat van moeders in een patriarchale maatschappij wordt verwacht dat ze hun persoonlijk ambities opgeven om voor hun gezin te zorgen. Of dat ze hun persoonlijke ambities najagen en daarnaast al het andere óók nog perfect doen. Moeders leren (onbewust) dat ze hun eigen behoeften op de laatste plek moeten zetten en anderen contant van dienst moeten zijn. Deze druk werkt voor de meeste vrouwen verstikkend en roept woede, depressie en angst op. Als daar niets aan wordt gedaan, wat in patriarchale culturen vaak het geval is, dan wordt deze pijn overgedragen op dochters. Via subtiele of zelfs agressieve vormen van emotionele verwaarlozing, manipulatie of afwijzing.

Loyaliteit aan de moeder

Moeders kunnen dus onbewust diepe woede op hun kind projecteren, die eigenlijk op de patriarchale cultuur gericht is. Kinderen interpreteren momenten waarop hun moeder hen afwijst als een teken dat er iets mis met hen is. Ze kunnen zichzelf gaan opofferen om zo toch liefde van hun moeder te krijgen; hiervan zijn ze tenslotte in het begin van hun leven letterlijk afhankelijk. Het wordt een vorm van loyaliteit aan de moeder om beperkende overtuigingen te internaliseren. In het volwassen leven van de dochters blijft deze dynamiek vaak een rol spelen. De dochter is bijvoorbeeld (onbewust) bang om haar moeder af te wijzen door zelf haar volledige potentieel te benutten.

Kenmerken van een moederwond

Andere manieren waarop de moederwond zich op (inter)persoonlijk niveau manifesteert zijn:

Je hebt een onbestemd, hardnekkig gevoel dat er iets mis met je is
Je durft je potentieel niet te verwezenlijken, uit angst om te falen of te worden veroordeeld
Je hebt zwakke grenzen en een onduidelijk zelfgevoel
Je hebt het idee dat je geen recht hebt op de dingen waarnaar je verlangt
Je voelt je niet veilig genoeg om ruimte in te nemen en je waarheid te delen
Je saboteert jezelf
Je wacht onbewust op toestemming of goedkeuring van je moeder voordat je je eigen leven opeist
Je vergelijkt jezelf constant met anderen en voelt rivaliteit en jaloezie ten opzichte van andere vrouwen
Je vermijdt lange relaties
Je hebt de neiging met anderen te versmelten
Je hebt weinig compassie voor jezelf
Je bent bang om alleen te zijn
Je verricht vaak emotionele arbeid voor anderen
Je wordt getergd door een gevoel van schaamte
Tussen je moeder en jou

De disfunctionele verstrengeling tussen moeder en dochter die ontstaat door ongeheelde moederwonden kan allerlei vormen aannemen:

Je moeder gebruikt je als dumpplek voor haar eigen onverwerkte emoties.
Je hebt in alle aspecten van je leven eerst de goedkeuring van je moeder nodig voordat je je goed kunt voelen over jezelf en je keuzes.
Je moeder put er trots uit dat je het altijd met haar eens bent en je aan haar aanpast, en wijst je af als je je onafhankelijk betoont.
Je moeder gebruikt je voor narcistische doeleinden, om de aandacht op zichzelf te vestigen en lof voor jou op zichzelf te betrekken.
Je wordt overweldigd door je moeders behoeften en besteedt enorm veel energie aan het piekeren over haar problemen en mogelijke oplossingen.
Je moeder moet meerdere keren per dag met je praten.
Je moeder vindt dat ze het recht heeft op toegang tot belangrijke aspecten van je leven of wil daar zelfs controle over uitoefenen.
Je moeder bekritiseert je vanuit haar eigen angst dat ze een slechte moeder is en beschouwt jouw normale uiting van negatieve emoties als een bedreiging van haar macht en als teken dat ze als moeder tekortschiet.

Culturele moederwond

Als je een fijne, liefdevolle en gezonde band hebt met je moeder krijg je alsnog te maken met de culturele moederwond. Deze beïnvloedt de manier waarop vrouwen hun lichaam, hun eigen potentieel en hun relaties met anderen zien. Gelukkig kan een moeder ook als buffer tegen deze culturele moederwond dienen voor een dochter. Vooral als zij zelf haar individuele moederwond heeft geheeld.

Jouw lichaam geeft aan wat goed en niet goed voor je is. Luister hiernaar zonder oordeel en kijk naar wat het je probeert te vertellen. Wat heb je nodig? Hoe kun je hiervoor zorg dragen en wat heb je hiervan van de ander nodig?

Vergeet niet dat ook Jij je grenzen moet respecteren. Neem je rust, zeg nee tegen jezelf, neem een pauze, ga iets leuks doen ook al je te-doe lijstje niet af is.

Hoe geef je je grenzen aan in je relatie?
Communicatie, communicatie, communicatie is het sleutelwoord. Dit klinkt eenvoudig, maar is het niet altijd.
Het kan dat je misschien niet onmiddellijk snapt vanwaar bepaalde grenzen van je partner vandaan komen. Omgekeerd kan dit ook gebeuren. Het is daarom belangrijk dat jullie open en eerlijke conversaties voeren over jullie grenzen. Bespreek waarom je een bepaalde grens hebt, hoe je je daarbij voelt en hoe belangrijk de grens voor je is.
De meeste van ons zijn geen helderzienden, dus dat betekent dat je je grenzen duidelijk moet aangeven en erover praten als je wilt dat je lief weet wat je grenzen zijn en ze dan ook kan respecteren.

Word je wel eens boos als een huisgenoot je vraagt om even iets te doen?

Vaak ontstaat de irritatie doordat je moe bent, tijd voor jezelf wilt maar je toch gedwongen voelt om de ander zijn zin te geven.

Misschien klaag je "waarom kom je daar nu nog mee, en niet ... veel eerder?" En vervolgens doe je het met tegenzin toch.

Interessanter is de vraag waarom je niet gewoon nee zegt. Wat kan er gebeuren als je reageert zónder boos te worden, en zonder emotie te zeggen "ik ben moe, ik heb er nu geen zin in"?

Probeer het eens. Je houdt een beter humeur en je leert je huisgenoot rekening met jou te houden.

Hoe lief heb jij jezelf wanneer je over je grens heen gaat
om in contact te kunnen zijn? En hoeveel mopper je van binnen op
anderen omdat ze over jouw grens gaan en dat ze dat maar niet willen
snappen? Het wordt steeds lastiger je nog blij en tevreden te voelen
met jezelf en anderen.

Wanneer je respect van anderen wilt ontvangen, zul je eerst jezelf moeten respecteren en serieus nemen.

Wanneer jij meer grenzen zou stellen:
Wat voor partner, ouder, collega, vriend/vriendin zou je dan zijn?

Grenzen aangeven wordt vaak als lastig ervaren op het moment dat je denkt dat je de ander dan tekort doet of kwetst. Echter met het over jouw grenzen gaan, doe je niemand goed, jezelf niet en de ander ook niet. Het is zo wezenlijk om naar jezelf te luisteren en goed voor jezelf te zorgen!
En daar waar je met geen mogelijkheid kan inzien dat jouw grens ook uiteindelijk iets goeds zou kunnen betekenen voor de ander, bedenk dan dat wanneer jij over je grens gaat om de ander niet tekort te doen, dat er aan jouw kant een soort 'schuld' ontstaat. Jij hebt de ander iets 'gegeven' ten koste van jezelf. En jij verwacht/hoopt (bewust dan wel onbewust) dat de ander deze 'schuld' een keer in zal lossen. Dus na één keer betekent dat al iets voor jullie relatie en na meerdere keren over je grens gaan, betekent dat helemaal dat er (en dat kan dus zowel op bewust als onbewust niveau zijn) iets scheef gaat in die relatie. De kans is groot dat de ander zich daar niet van bewust is. Jij echter bouwt steeds meer 'schuld' op. En als je dit vaker in je leven doet of hebt gedaan, dan gaat dat wringen. En dat is misschien maar goed ook. Een teken dat je er iets mee mag gaan doen!

Het is super lastig zulke patronen te doorbreken. Je zal ze niet voor niets ooit aangeleerd hebben. Wellicht zelfs op een moment (vaak in de kindertijd) dat het wel helpend was of je geen andere keus had. Maar... nu dient het je niet meer en mag je er iets mee.
Hopelijk helpt bovenstaande inzicht je weer een stukje verder in de goede richting. En als je er zelf niet uit komt, zoek hulp!

het is in jouw lichaam dat je grenzen kan voelen. Het is dus van belang dat je jouw lichaamsbewustzijn vergroot. Dit doe je middels lichaamsgerichte oefeningen bij een lichaamsgericht therapeut. Zodra je jouw grenzen kan voelen, ga je oefenen met het aangeven van jouw grenzen.

Je merkt pas wanneer jouw grens bereikt is in contact met anderen, je partner, familie, collega’s e.a. Mensen zijn daar verschillend in: heb je dit als kind geleerd of moest je juist lief zijn, vooral rekening houden met je omgeving en mocht je niet voor jezelf opkomen? Ook al heb je het in je jeugd meegekregen, dan nog is het niet eenvoudig om je grens aan te geven en als je het niet geleerd hebt, dan valt het helemaal niet mee.
Hoe doe je dat dan?
- Merk bij jezelf op wanneer je geirriteerd of gespannen raakt in het contact met de ander
- Laat je niet meeslepen in wat anderen van je verwachten
- Check bij jezelf: wil ik dit, komt dat nu uit, hoe voelt het dat iemand dit zegt of vraagt.
- Neem even bedenktijd voordat je reageert
- Oefen met op een rustige manier zeggen ‘ ik kan nu niet, het past vandaag niet in mijn plannen, ik ben het niet met je eens, ik wil dit niet’
- Bedenk dat je het niet iedereen naar de zin kunt maken
- Zorg goed voor jezelf: eten, slapen, ontspanning, ME-time.
- Oefen regelmatig, stap voor stap kun je hier beter in worden.

Oefening: Metafoor touwtrekken

De situatie waarin je je nu bevindt lijkt een beetje op het volgende. Stel je voor, je bent aan het touwtrekken met een monster; je pijn. Het is groot, lelijk en erg sterk. Tussen jou en het monster is er een groot, gapend gat, waar je langzaam naartoe getrokken wordt. Als je het touwtrekken verliest, zul je over de rand vallen en blijft er niet veel meer van je over. Dus je trekt en trekt om dit te vermijden, maar hoe harder je trekt hoe harder het monster trekt en hoe dichter je bij de rand van het gapende gat komt te staan. Het is moeilijk om op dat moment te zien dat als je niet in het gat wilt vallen, je niet het touwtrekken hoeft te winnen. Je hoeft alleen maar los te laten…

Via social media komen er veel prikkels op ons af.
Het kan zinvol zijn eens te bedenken waarvoor je social media gebruikt en wat het je oplevert. Zijn er accounts waar je niet blij van wordt, ontvolg deze dan en zorg dat je alleen lid bent van accounts die je energie geven.
Kijk ook eens naar de instellingen, soms kan je daar ook dingen aanpassen waardoor je bijvoorbeeld minder reclame te zien krijgt.

Als anderen herhaaldelijk je grenzen overschrijden, is het belangrijk om duidelijke consequenties te stellen. Dit kan variëren van het verminderen van de tijd die je met die persoon doorbrengt tot het beëindigen van de relatie als de grensoverschrijding ernstig is. Het vaststellen van consequenties laat anderen zien dat je je grenzen serieus neemt en bereid bent om actie te ondernemen als ze niet worden gerespecteerd. Dit kan een krachtig middel zijn om je grenzen te handhaven.

Wees duidelijk en direct: Vaak is de meest effectieve manier om je grenzen aan te geven om duidelijk en direct te communiceren. Gebruik 'ik'-verklaringen om je gevoelens en behoeften te uiten. Bijvoorbeeld, zeg iets als "Ik voel me overweldigd wanneer er te veel van me wordt gevraagd op het werk, en ik heb wat tijd nodig om te ontspannen" in plaats van "Je geeft me altijd te veel werk." Door duidelijk te zijn over hoe je je voelt en wat je nodig hebt, geef je anderen de kans om je beter te begrijpen en rekening te houden met je grenzen.

Grenzen aangeven kan soms lastig zijn. Hier kunnen allerlei oorzaken aan ten grondslag liggen. Echter is nee zeggen tegen een ander ja zeggen tegen jezelf. Ga meer ja zeggen tegen jezelf, voor jezelf opkomen. De relatie met jezelf zal verbeteren en daardoor ook die met de ander.

Grenzen aangeven vraagt allereerst nog steeds de energie en mogelijkheid voelen om 'in te grijpen'. Dat noemen we coping.

Coping betekent met veerkrachtig door het leven gaan, zodat je, zelfs bij windkracht 10, overeind weet te blijven. ‘Je kunt je narigheid aan, kunt ermee omgaan en er flexibel op reageren.'

Mensen hebben altijd een copingstijl;
Volgens de psychologische literatuur kun je grofweg op twee manieren omgaan met tegenslagen: op een actieve en een passieve manier. Hier vallen verschillende actieve en passieve copingstijlen onder.

Waar je bij de actieve copingstijlen de gebeurtenis of tegenslag direct aanpakt, zorg je bij passieve copingstijlen juist voor meer afstand en vermijding van de situatie. Beide manieren zorgen op korte termijn voor minder stress en spanning.

De effecten op de lange termijn zijn onder andere afhankelijk van of de situatie opgelost kan worden.
Zet je een van de passieve copingstijlen in terwijl het probleem te verhelpen is? Dan schiet je hier weinig mee op, omdat de situatie hiermee niet verandert. Loop je echter tegen een probleem aan waar je niets aan kunt doen? Dan geeft afstand nemen juist lucht en vermindert je stress.

Er is dus geen strategie die altijd passend is. Een belangrijk verschil tussen een veerkrachtig persoon en iemand die snel van slag is? De flexibiliteit om copingstijlen af te wisselen. Want pas dan buig je echt mee met het leven.

Welke copingstijl je kiest is niet alleen afhankelijk van de situatie zelf. Ook het vertrouwen dat je in jezelf en je probleemoplossend vermogen hebt en of je over de vaardigheden en middelen beschikt die nodig zijn voor een bepaalde strategie, spelen een rol.

Heb je bijvoorbeeld geen fijn sociaal netwerk, dan wordt het al een stuk lastiger om anderen om hulp te vragen. Daarnaast heb je vaak een voorkeursstijl, passend bij je persoonlijkheid.

Ben je extravert of sta je open voor nieuwe ervaringen? Dan zie jij tegenslagen waarschijnlijk als uitdagingen, waardoor je er actief mee aan de slag gaat.

Voel je je wat minder emotioneel stabiel? Dan kan dit invloed hebben op je vertrouwen in je probleemoplossend vermogen, waardoor je (onbewust) neigt naar passieve copingstijlen.

Het is dus belangrijk dat je je coping gedrag (onder)kent en wat je copingstijl zegt over hoe goed je nog om kunt gaan met tegenslagen. Maar ook hoe stevig jij nog in je schoenen staat.

Een coach kan je helpen om je persoonlijke toolkit, om veerkrachtiger in het leven te staan, extra te vullen. Maar ook jouw (passende) copingstijl te kennen en te versterken. Coping betekent daarom ook noodzakelijke 'grenzen kunnen aangeven' -assertief zijn én 'overeind blijven in het leven!

Ik ben ook daarin graag je gids
M@rion

Als je het lastig vindt om je grenzen aan te geven, heeft dit o.a. te maken met het gegeven dat het aangeven van je grenzen je op korte termijn heel veel kost. Zo veel, dat het je niet of slechts soms lukt om de spanning te verdragen om op de langere termijn het voordeel ervan te kunnen ervaren. Als je dit patroon, deze spanning, op wilt lossen, denk dan eens aan EFT (Emotional Freedom Techinques).
Tot die tijd dat de spanning verminderd is en het gemakkelijker is je grenzen aan te geven, is het raadzaam om te focussen op waar je heen wilt, waarom het zo belangrijk voor je is om je grenzen aan te geven. Zorg dat je dit heel duidelijk voor ogen hebt, dat je het vaak tegen komt, in je telefoon, in je huis. Maak eventueel iets symbolisch wat je ziet en wat je blij maakt. Visualiseer waar je heen wilt, wat je wilt bereiken. En maak het zo concreet mogelijk. Jij bent het waard!

Je zult nooit respect krijgen als je mensen de kans geeft jou respectloos te behandelen.

We leven in een mentaal overprikkelende tijd.
Via radio, tv, internet of andere mediakanalen vliegt informatie ons om de oren.
Wat het vak psychologie en therapie betreft, weet dat die jong zijn en nog volop in ontwikkeling. Psychologieboeken met thema’s en onderwerpen die in de vorige eeuw met een loep gezocht moesten worden of zelfs ongekend en ondenkbaar, vliegen je nu om de oren. Webinars, podcasts en allerlei creatieve informatiebronnen en leeromgevingen zijn normaal geworden. Keuzestress past in deze tijdsgeest.

Psycho-diagnostiek en therapie kennen steeds meer varianten en verfijning. Een hele mooie en goede ontwikkeling is dit maar ook heel complex. Het bos en de bomen verhaal.
Neem niet alles gelijk voor waar aan wat je leest of wat je hoort. Gebruik je eigen gezonde verstand en de gevoelssensor waar je mee geboren bent om te bepalen wat voor jou relevant, helpend, leerzaam is. Als je (nog) niet vertrouwt op je verstand en je gevoel, kan je handvaten aangereikt krijgen om daar op te leren vertrouwen.
Een goed boek (lees vooral de recensies), een podcast of een goed gesprek met iemand waarbij je je veilig voelt en met wie je je (hulp)vragen kan delen, kan jou helpen om de weg te vinden naar je thuis voelen in jouw innerlijke wereld en daarmee in ‘de wereld’.

Met zelfvertrouwen en zonder schuldgevoel duidelijk maken wat jouw wensen en grenzen zijn, dat kun je leren zonder je daarna schuldig te voelen.
Tips om je grenzen te oefenen zijn: Bijvoorbeeld een keer ‘nee’ tegen iemand te zeggen zonder je te verontschuldigen. Probeer dit eerst bij mensen waar je je veilig bij voelt. Geeft dit veel angst of zelf-kritiek, zeg dan eens nee tegen de innerlijke kritische stem.

Soms worden we geconfronteerd met keuzes die ons doen twijfelen tussen 'ja' en 'nee'. Maar hé, laten we dat grijze gebied niet over het hoofd zien!

Stel je voor: een vriendin wil spontaan bij je langskomen voor een kopje koffie op een dag dat je eigenlijk al behoorlijk volgepland bent. 📅 Het is verleidelijk om 'ja' te zeggen en je eigen gevoel voorbij te gaan, toch? Maar wat als er een andere optie is?

Hoe klinkt dit: "Hey, superleuk idee! Ik wil echt graag bijpraten en alle tijd voor je hebben. Helaas zit mijn dag al behoorlijk vol. Zou het voor jou ook werken om woensdagavond af te spreken of anders bij jou langs te komen? Op die manier kunnen we echt quality time hebben!"

Door open en eerlijk te zijn over je situatie, kun je de deur openen naar een meer bevredigende uitkomst voor beide partijen.

Wanneer ik of een ander mijn grens overgaat, dan merk ik dat ik op spanning sta. Soms lijkt het dan alsof ik niet helder kan denken. Het helpt mij om op die momenten een kinderzinnetje te gebruiken. Omdat het rijmt, herinner ik het mij beter dan langere mantra's.

"Stop houd op" denk ik dan. Daardoor weet ik weer. "Hé, even aandacht bij mijn grenzen houden." Het inspireert mij om mijn grenzen te bewaken.

There are two parts to boundary setting:

1.Communication- You have to verbally communicate your boundaries. You can expect people to accurately assume your boundaries through your body language or unspoken expectations.

2. Actions- Upholding what you have communicated your boundary to be, through your behaviours.

There are 6 Types of Boundaries:

Physical
Sexual
Intellectual (communication)
Emotional
Material
Time

Herken je dat? Dat andere mensen jou vertellen dat je beter je grenzen moet aangeven? Of dat je achteraf jezelf op je kop geeft, omdat je weer over je grenzen hebt laten lopen door anderen?
Misschien ben jij dan wel zo iemand die het heel erg lastig vindt om de eigen grenzen te voelen, misschien omdat je hoofd veel te druk is met wat anderen allemaal vinden, denken, verwachten.
Dan wordt het hoog tijd om te leren je grenzen te voelen. Grenzen aangeven komt daarna wel.
Mindfulness en meditatie kunnen je hierbij mooie tools geven.

Hoe mooi zou het zijn wanneer iedereen zijn grenzen aan zou voelen en de grenzen zou kunnen aangeven en dat er op zo’n manier met elkaar wordt gecommuniceerd waardoor er een jij en ik kan zijn? Je kunt vervolgens ervaren wat jij wil en belangrijk vindt en wat de ander wil en belangrijk vindt, er is een balans in geven en nemen, flexibiliteit, je voelt je gedragen. Je kunt kwetsbaar zijn en er is groei in de relatie. Dat kun jij leren door te onderzoeken wat jouw innerlijke beweging is en de behoefte die daaronder zit.

Wil je graag verbinding met anderen (bij een tekort) dan zal je neigen naar grenzeloos gedrag. Dit uit zich bijv. in pleasen, opofferen van jezelf, slachtofferschap, gekwetst voelen en zo zijn er meer gedragingen die bij grenzeloosheid horen. Het gevoel dat uit dit gedrag voorkomt is vaak verwarring (klein, zwak, zielig).

Bij autonomie (achter jouw muur gaan zitten) merk je bijv. de volgende beweging:
Ik doe het wel alleen, eenzaamheid, terugtrekken. Vaak is er cynisme aanwezig en ontstaat er verstarring (geen contact met de buitenwereld).

Welke kant schiet jij het meeste op? Ik schoot eerst de grenzeloos kant op en voelde me daarna altijd klein en een beetje zielig. Het vervulde mij niet en ik ervoer een gevoel van nederigheid in mijn gedrag naar mensen die ik hoog had zitten. Vervolgens schoot ik dan weer achter mijn muur en trok mij terug om daarna weer naar de verbinding te verlangen. Door steeds weer te voelen wat ik wil en wat de ander wil vanuit bewustzijn is er meer balans gekomen en heb ik zelfvertrouwen kunnen opbouwen en tegelijkertijd een stevige identiteit.
Grenzen aangeven is dus niet alleen maar zeggen tot hier en niet verder. Het gaat ook over je plek innemen en je grootheid omarmen en voluit te leven. Begin maar met de vraag, wat wil ik en wat vind ik belangrijk en wat wil de ander en wat vindt hij/zij belangrijk. En word maar alvast bewust wanneer je grenzeloos gedrag vertoont of juist achter je muur gaat zitten. Succes!

Grenzen stellen is voor heel erg veel mensen moeilijk, dus veroordeel het niet in jezelf. Het zijn vaak overgeërfde patronen die pas stoppen wanneer we onszelf de ruimte geven om bij te leren.

Dat dat belangrijk is om te doen blijkt uit het prijskaartje wat hangt aan wanneer je weinig grenzen stelt: (over)vermoeidheid, frustratie, somberheid, je leeg voelen, niet toekomen aan waar je blij van wordt, angst, overweldiging of paniek voelen.

Je leert onbewust andere mensen, hóe ze met jou om kunnen gaan door de manier waarop jij reageert. Wanneer je vaak meegaat, die klus er toch maar bij neemt, altijd klaar staat voor je kinderen, dan leer je anderen dat het fijn is om op jou een beroep te doen want het antwoord is meestal "ja" (in woord of gedrag). Zorg hebben voor anderen is een mooie kwaliteit, zolang het niet ten koste gaat van jezelf.

Heb je het gevoel dat je tijd tekort komt voor alles wat je "moet"doen, dan kan het boek van Margriet Sitskoorn je wellicht inspireren om te switchen naar de modus "tijd genoeg". In haar boek legt zij uit hoe je meer inzicht krijgt in je tijdsbeleving en hoe je die kunt veranderen. je ontdekt de waarde van "NEE " zeggen en daardoor je chronische stress veranderen. en hoe je je je tijdsgevoel kunt verruimen.

Wanneer je ja zegt tegen de ander, terwijl je nee wil zeggen, zeg je nee tegen jezelf. Soms zetten we onszelf, onze wensen opzij voor een ander. Dat is helemaal niet erg. De ander is belangrijk voor je en die zet je soms even boven jezelf. Het wordt echter een probleem als je dit te vaak doet. Wanneer je altijd maar de ander boven jezelf stelt en jouw eigen wensen en gevoelens negeert zeg je dus steeds nee tegen jezelf. Bovendien rekent de ander op jou en vindt hij/zij het normaal dat je altijd klaar staat. Schrijf eens aan het eind van de dag op hoe en wanneer je nee hebt gezegd tegen jezelf, en schrap stap voor stap eens een paar keer die ja tegen de ander (als je nee wil). Dit is geen egoïsme, dit is zelfliefde. Wees lief voor jezelf, want aan het einde van de rit is dat het enigste wat je hebt.

Ik heb al eerder hier over geschreven dat we vaak wel grenzen stellen maar anderen te vaak over laten gaan. Want als we er iets van zeggen, dan worden we 'aangevallen' en gaan we vaak in de verdediging.
En dat laatste moet je niet doen. Maar stel een vraag zoals 'Waarom vind jij het moeilijk om mijn wensen te respecteren?', 'Waarom zijn mijn wensen voor jou onbelangrijk?' enz en blijf rustig. Denk terug aan situaties en bedenk wat je toen had kunnen zeggen en verzamel deze zinnen ergens want ik weet zeker dat ze ooit van pas zullen komen.
Ik heb ooit iemand, die voor de 3e keer hetzelfde vroeg, gevraagd 'welk gedeelte van NEE heb je niet begrepen?' Dit was wel heel hard maar het pushen stopte wel.
Kijk wat bij jou past, oefen er mee zodat het op het juiste moment er makkelijk gebracht wordt.
Succes!

Wanneer je je aan het beoefenen bent in het aangeven van je grenzen, gaat dat telkens een laagje dieper. Een hele belangrijk laag is die van het lichaam. Voel ik schouderpijn, spanning in mijn armen, een vol hoofd, heb ik tragere bewegingen, zit mijn hartslag hoog? Al deze uitingen willen jou iets vertellen. Vaak is het iets in de trant van 'stop, neem even rust' of 'dit vind jij niet meer leuk'.

Soms kan je heel goed worden in het aangeven van grenzen naar afspraken en andere mensen, maar wals je nog zo over je eigen lichamelijke grenzen heen. Waarom? Omdat ze zo subtiel zijn. Je moet er echt tijd voor nemen om ze te voelen en ernaar te luisteren. Ook voelt het soms zo makkelijk om deze lichamelijke grenzen te overschrijden. Weet dan wel dat je op den duur roofbouw aan het plegen bent. En dat is niet wat jij wil..

Het luisteren naar deze subtiele uitingen is het liefste wat je voor jezelf kan doen. Wanneer jij echt rust wil ervaren in alles wat het leven van je vraagt, helpt het om het tempo en de signalen van je lichaam te volgen. Succes gegarandeerd!

Vaak is het lastig om nee te zeggen.
Bedenk waarom je NEE wilt zeggen. Schrijf dat even op.
Maak één zin waarin duidelijk wordt waarom je NEE zegt:
bijv: nee, ik heb er geen zin in
nee, ik wil er geen tijd voor vrij maken

Blijf die zin herhalen als men aandringt. Dan is die zin een muur waar men 2/3x tegenaan loopt maar op een gegeven moment stoppen ze daarmee
Laat je niet verleiden om iets anders te zeggen of dingen uit te leggen.

1. Zelfreflectie: Neem regelmatig de tijd om in stilte te zitten en na te denken over je gedachten, gevoelens en behoeften. Vraag jezelf af welke activiteiten, situaties of interacties je energie geven en welke je juist uitputten. Let op tekenen van stress, overbelasting of emotioneel ongemak.

2. Houd een dagboek bij: Schrijf je gedachten en gevoelens op in een dagboek. Dit helpt je om patronen en triggers te herkennen die je grenzen overschrijden. Noteer situaties waarin je je ongemakkelijk voelde of merkte dat je je eigen behoeften negeerde. Dit geeft inzicht in waar je grenzen liggen.

3. Luister naar je lichaam: Je lichaam geeft vaak signalen wanneer je grenzen overschreden worden. Let op fysieke symptomen zoals vermoeidheid, spanning, hoofdpijn of spijsverteringsproblemen. Deze kunnen aanwijzingen zijn dat je je eigen grenzen niet respecteert.

4. Leer "nee" te zeggen: Oefen met het assertief en respectvol afwijzen van verzoeken die je overweldigen of waar je geen energie voor hebt. Het is oké om je tijd en energie te beschermen. Start met kleine stappen en bouw geleidelijk aan je vermogen om nee te zeggen.

5. Raadpleeg anderen: Praat met vertrouwde vrienden, familieleden of een therapeut over je grenzen. Ze kunnen je helpen bij het identificeren van patronen en blinde vlekken, en je ondersteunen bij het stellen van gezonde grenzen.

Bewustwording van je eigen grenzen is een proces dat tijd en oefening vergt. Wees geduldig met jezelf en wees bereid om jezelf prioriteit te geven.

Je lichaam geeft precies aan wat je voelt, wanneer je grenzen voelt en wat er gebeurt. Maar vaak luisteren we hier niet goed naar.
Maak er een gewoonte van om een paar keer per dag kort in te checken in je lichaam: wat voel je fysiek, zijn er dingen die opvallen, hoe is je ademhaling?

Hoe beter je dit leert kennen, hoe sneller je fysiek gaat voelen als er een grens is of als je daar overheen gaat.

Voel je je vaak druk en onrustig in je hoofd? Dan krijgt je brein heel wat te verduren. De hele dag door wordt het overspoeld met herinneringen, verplichtingen,taken, verzoekjes en ad hoc zaken die op je afkomen. Grenzen aangeven lijkt onmogelijk....
Geen wonder dat je vervolgens dingen vergeet en stress ervaart door alles wat nog moet gebeuren. Misschien lijkt je hoofd leegmaken nu als een onmogelijke taak, maar geloof me: het is mogelijk én het allerbelangrijkst dat je te doen staat!

Met de 'Gedachtedump' kun je in een aantal stappen je hoofd leegmaken. Word een hoofd met ruimte en begrenzing... geen leeghoofd!

De Symptomen van een vol hoofd

1. Vergeetachtigheid: als je hoofd vol zit met allerlei informatie en gedachten, is het moeilijk om alles te onthouden en raak je snel dingen kwijt.
2. Concentratieproblemen: doordat er zoveel informatie in je hoofd zit, is het lastig om je te concentreren op één taak.
3. Vermoeidheid: het kost veel energie om al die gedachten en informatie in je hoofd te verwerken, waardoor je snel vermoeid raakt.
4. Slaapproblemen: als je hoofd vol zit, kan het moeilijk zijn om ’s avonds tot rust te komen en in slaap te vallen.
5. Piekeren: je blijft maar nadenken over alles wat er nog moet gebeuren en hebt moeite om je gedachten stop te zetten.
6.Gevoel van overweldigd zijn: je hebt het gevoel dat je alle ballen in de lucht moet houden en weet niet waar je moet beginnen.
7. Onrust: je voelt je rusteloos en kunt moeilijk ontspannen omdat er nog zoveel moet gebeuren.

Er ontstaat een 'triggerlijst' en dan moet je niet alleen denken aan je huis, maar ook aan persoonlijke projecten, hobby’s en verenigingen.

On afgeronde projecten.
Projecten die ‘on hold’ staan.
Verbouwingen, vernieuwingen, onderhoud.
Projecten met een lage prioriteit.
Projecten waar je geen zin in hebt / niet weet hoe je ze moet opstarten.
Informatie of acties waarop je wacht van: gezinsleden, familieleden, kennissen, adviseurs, school van je kinderen.
Mensen die nog op jou wachten voor input: gezinsleden, familieleden, kennissen, adviseurs, school van je kinderen.
Mensen die je nog moet bijpraten over de status van projecten, acties, etc.: gezinsleden, familieleden, kennissen, adviseurs, school van je kinderen.
Uitgeleende items.
Financiën: verzekeringen, hypotheek, huur, beleggingen, spaarrekeningen, pensioen.
Belastingen en juridische kwesties: vragen, opzoeken, regelen.
Veiligheid: alarmsystemen, rookmelders, inbraakbeveiliging.
Reparatie / onderhoud: apparatuur, huis, auto, tuin, schilderwerk, riolering, airco, warmteterugwinning, telefoon, internet, gas, licht, water, zonnepanelen.
Organisatie van: verjaardagen, feesten, reizen, korte vakanties, speciale gebeurtenissen (diploma-uitreiking, jubileum).
Aankopen: elektronica, kleding, software, voorraden, gereedschap, boodschappen,
boeken, cadeaus.
Opleidingen / bijscholing: cursus of opleiding die je nog graag wil volgen, vaardigheid die je nog heel graag wil leren.
Vakantie en reizen: zaken die je nodig hebt,uitzoeken / reviews lezen, plekken om te bezoeken.
Klussen in huis: tuin, oprit, woonkamer, slaapkamers, badkamer, zolder, isolatie.
Bucketlist: wat zou je nog heel graag één keer willen doen?

Dus wat staat je te doen:

1. Maak je je hoofd leeg? Schrijf alles uit je hoofd!
2. Vul je lijst aan met (een beperkt aantal) items uit de triggerlijst!
3. Schrap en delegeer!
4. Stel prioriteiten!
5 Bedenk concrete acties!
6. Creëer een overzichtelijk systeem!
7. Houd het bij!

Het begint in jouw hoofd - daarna kun je wensen en begrenzen in de relatie kenbaar maken. Good luck M@

Komt uit een gedicht van Huub Oosterhuis en geeft mooi weer in deze twee kleine vragen of de ander wel zo is als dat je denkt dat hij/zij is. Vaak vullen we al in hoe het voor de ander zal zijn, maar is dat ook zo?
Voelt die ander zich dan ook gezien/gehoord? Weet je zeker dat het klopt wat je denkt?
Hoe gaat het met je? Hoe denk jij hier of daar over? Als je dat écht wilt weten van de ander is dat een opening voor een mooi gesprek....

Een mooi gebied om grenzen en behoeftes te oefenen is in jezelf. Heb je wel eens gekeken hoe je met je eigen grenzen omgaat?
Geef je jezelf de rust die je nodig hebt, of is er altijd zo’n ‘to do’ lijstje in je achterhoofd die je laat doorgaan? Geef je jezelf voldoende uitwisseling en contact of neem je daar te weinig ruimte voor? Eet je als je al vol zit, of drink je als je al aangeschoten bent? Sloof je voor de ander als je zelf aandacht wilt, of blijf je op de bank zitten terwijl je lijf wil bewegen? Ga je naar bed als je moe bent, rijdt je te snel om maar thuis te zijn?

Hoe ga je zelf met je grenzen en de bijbehorende behoeftes om?
Hoe meer je ze in jezelf leert herkennen en erkennen, hoe makkelijker het wordt wordt om ze met een ander te delen. De spanning gaat er wat vanaf, want jij hebt al respect voor jezelf, je grens en je behoeftes. Een ander voelt dat.

grenzen voelen is vaak niet zo eenvoudig als het lijkt. Daarom is bewustwording van jezelf en vooral de signalen opmerken vooraf - vaak ook lichamelijk.

mindfuleness oefeningen zijn hier heel helpen in
zoals de body scan en de ademoefening

succes

bea

Schuldig voelen

Heb jij dit wel eens, dat je je schuldig voelt of dat je vanuit schuldig voelen ( soms zelfs onbewust) iets gaat doen voor een ander bijvoorbeeld en je jezelf vergeet. Dat je hiermee eigenlijk over je eigen grenzen gaat om een ander een plezier te doen. Mogelijk is het zelfs een overtuiging geworden dat je vooral aan een ander ‘ moet’ denken of een ander ‘ moet ‘ helpen.
Pleasen : ander tevreden stellen om de onrust in jezelf te ontwijken of de gedachten het Goed te willen doen ( waar heb je dit geleerd)

Misschien interessant om dit eens te gaan observeren bij jezelf. Heeft vaak je maken met over je grenzen gaan.

succes

Bea

Teken eens je eigen taart, met taartpunten van waar je tijd naar toe gaat. En wat zie je dan? Hoe is de verdeling? Wat is er alleen voor jou? Is dit hoe je het wilt? Welke inzichten geeft dit je? Hoe kan je je taart ook anders verdelen? Daar kan ik je bij helpen.

Als je een partner hebt die narcistische trekken heeft, is het moeiljk om je grens aan te geven.
HIer een paar tips:
- bedenkt dat een narcist geen ZELF heeft, hij of zij doet alles om het eigen gat in zich zelf te vullen, het belangrijkste is dat hij het gevoel heeft boven jou te staan
- alles wat een narcist zegt is projectie, het zegt meer over hem of haar dan over jou.
- ga niet voor gelijk krijgen,
- Zorg goed voor je zelf en trek je niet aan wat de narcist zegt.

Boekentip over narcisme:
Het verdwenen zelf van Iris Koops. een confronterend boek met veel voorbeelden en oefeningen.

Grenzen stellen is belangrijk omdat het zorgt dat jij je leven naar jouw waarden kunt leven. Je zult meer zelfvertrouwen krijgen om keuzes te maken en beter begrijpen wie je bent. Daarnaast maken grenzen het leven ook een stuk leuker! Want juist binnen de grenzen van wat voor jou comfortabel is, kun jij vol vrijheid leven. Want hoe beter je jouw grenzen kent en bewaakt, hoe minder energie het kost als iemand jouw grens over lijkt te gaan.

Vaak weten mensen wel wat hun grenzen zijn, waar ze iemand anders niet over willen hebben. Maar het is moeilijk om die grenzen ook te bewaken. Vooral als de ander net iets er overheen gaat en je beschuldigt dat je niet zo kinderachtig moet doen, je hebt het niet begrepen, hij/zij heeft het niet zo bedoel.
Maar als je dit 1x toelaat, dan zal die ander dit blijven herhalen tot je op een gegeven moment beseft dat iemand heel ver over je grenzen heen is.
Dus, ga het iedere keer aangeven, op een normale manier, ga je vooral niet verdedigen. Blijf bij je beslissing en blijf bij je grenzen.
Succes!

'S morgens wakker worden met een onbestemd gevoel, pijn in je buik, of je hart? Kan je het negeren? Vaak gebeurt dat eerst onbewust want je wilt er van af zijn. Negeren kan best goed helpen. Ontkennen.

Als het echter aan blijft houden, als het je lastig blijft vallen en negeren niet meer helpt, wat dan? Geef er dan eens jouw moedige, open aandacht aan. Het hart/buikgevoel kan je waarschijnlijk iets duidelijk maken. Iets waar je mee loopt, zit, vermijdt, dat je in de weg is gaan staan.

Bedenk dat het moedig van je is om stil te staan bij wat je voelt. Dat het moedig is om dit bespreekbaar te maken.
Het begint met bewust worden van je innerlijke dialoog die getriggerd is/wordt door het onbestemde gevoel . Zet dan de stap mét het hart/buikgevoel naar bewust gaan benoemen wat je voelt en dit bespreekbaar maken. Als het te maken heeft met iemand dan kan een volgende stap zijn om het bespreekbaar te maken met deze persoon. Je kan daarvoor in therapie gaan en in hierin begeleid worden als onzekerheid of angst te groot is.

Heb jij wel eens nagedacht over wat je écht belangrijk vindt in het leven? Heb je daarnaast wel eens geluisterd naar je lichaam als je je ergens niet prettig bij voelt? Dit zijn de twee belangrijkste raadgevers in de praktijk als het gaat om grenzen. Want zonder waarden, geen grenzen. Wat waar stel je dan een grens als je niet diepgaand weet wat er voor jou echt toe doet?

Sta eens stil bij je waarden
Google eens op waarden, waardenlijst, values. Ga eens voor jezelf na welke 10 waarden het meest belangrijk zijn en waarom. Dit gaat je enorm helpen om te herkennen waarom mensen over je grenzen gaan als deze waarden geschonden worden.

Voel je onderbuik gevoel

Als er over je grens gegaan wordt of is gegaan. Voel je dit in je lijf. Ga maar eens na wanneer jij je in je lichaam niet lekker voelt zonder reden: misselijk, steen op je maag, buikpijn, druk op je borst, benauwd, enzovoorts. Ga daarnaast ook eens na dat als er iemand over je grens is gegaan wat je toen hebt gevoeld. Eerst achteraf herkennen, daarna steeds meer in hetmoment. Een goede therapeut kan je helpen met het verkennen en herkennen van je grenzen en het bepalen van je waarden, succes!

Begin met het identificeren van de grenzen die voor jou belangrijk zijn en communiceer deze op een kalme en respectvolle manier.
Probeer gebruik te maken van "ik-boodschappen" in plaats van "jij-boodschappen", zodat je je gevoelens en behoeften op een constructieve manier uitdrukt en de ander niet defensief maakt.
Wees ook bereid om te luisteren naar de reactie van je partner en te onderhandelen over compromissen die voor beide partijen acceptabel zijn. Door open en eerlijk te communiceren over je grenzen, kun je een gezonde en respectvolle relatie opbouwen waarin beide partners zich gehoord en gewaardeerd voelen.

Om je grenzen te kunnen aangeven, moet je eerst zelf bewust zijn van je eigen grenzen. Daarbij gaat het om je gedachten, maar zeker ook om wat je lichaam je te vertellen heeft. Je lichaam weet vaak goed waar jouw grenzen liggen. Ik kan je helpen bij het ontwikkelen van het gewaar zijn van je lichaam, en het ervaren van jouw grenzen.
Welkom in mijn praktijk.

Ben je geneigd snel ‘ja’ te zeggen of vindt je het lastig om ‘’nee’ te zeggen?
Zeg dan: ‘ik moet er even over nadenken. Ik kom er later op terug’.

Waarom jezelf niet eens wat vaker op pauze zetten? Een powernap of gewoon even alleen zijn en de rust opzoeken. Even opladen in plaats van verder leeg te lopen. En soms is even op pauze te kort en heb je een paar dagen nodig, dat is ook oké. Om dan na die pauze weer met fris denken en met 2x zoveel power terug te zijn.

Waneer je aan het leren bent om je grenzen beter aan te geven. Ga je ze ten eerste zelf eerst leren voelen. Vaak zijn we zo gericht op wat iemand anders nodig heeft dat we helemaal niet voelen waar we zelf behoefte aan hebben.

Zet een week lang (of langer) vier keer per dag een timer en ga met je aandacht naar je ademhaling. Op deze manier kom je in het hier en nu en voel je je eigen lijf. Vraag jezelf af "hoe voel ik mij nu?" en "wat heb ik eventueel nodig / waar heb ik behoefte aan?". Kijk of het 'inchecken' bij jezelf een gewoonte kan worden zodat je onbewust leert dat jouw behoeften er toe doen en dat het voelen ervan meer deel gaat uitmaken van jouw programma.

“Terug naar start” zoals bij het Ganzenbordspel is een rotgevoel: weer helemaal van voren af aan… . Maar in therapie kan het een helder inzicht zijn. Het kan dan precies aangeven hoe het voelt als je ontdekt dat iets in het heden je in één klap kan terug katapulteren naar een aangrijpende ervaring in het verleden. Daar lijkt nog wat op je te liggen wachten, voordat je verder kunt.