Communicatie tips

We leren wel praten maar niet communiceren. Kan jij voelen/weten wat je echt ten diepste wil van diegene met wie je communiceert? Vraag erom, soms is het simpel.

Zodra je weet wat je wilt communiceren start dan vooral met communiceren en wacht niet onnodig lang. Wachten is veelal onnodig en kan soms meer beren op de weg creëren.

Je hebt geen invloed op hoe de ander communiceert, des te meer wel op jouw manier van communiceren. Een goede voorbereiding van wat jij wilt communiceren is dan ook het halve werk. Zodra jij weet wat je van belang vind om te bespreken, sta je al een stuk sterker in je schoenen, ongeacht hoe en wat de ander als reactie hierop geeft.

Iedereen wil graag begrepen worden. Het is pijnlijk als de ander jou niet begrijpt.
Probeer jij de ander ook te begrijpen? Doorvragen en goed luisteren kan daarbij helpen. En ik gun je dat de ander dan ook probeert jou te begrijpen.

Blijft de communicatie moeilijk gaan? Vraag hulp, bij iemand in je omgeving of een hulpverlener. Ik kijk graag met je mee wat jou kan helpen!

Heel belangrijk: je bent niet wie je denkt dat je bent.
Denken, doen en voelen is een onderverdeling of beschrijving van een groep waar je toebehoort.
Zie het als een kapstok om denkwerelden en gesprekstijlen te kunnen plaatsten.
Je bent dus niet een stijl, maar je hebt een stijl.
Bewustwording en contact maken met je eigen behoeften als die van je partner kunnen je inzichten en helderheid geven.
Het is gedrag en een type stijl wat jou is aangeleerd. Het mooie is, je kunt meer stijlen leren.

Denkers, doeners en voelers kun je zien als 3 verschillende types. Ieder heeft een eigen communicatiestijl en denkwereld. Vaak is het zo dat je voorkeur voelt bij 1 of 2 van deze stijlen.
Mensen die zich herkennen in 1 type stijl kunnen zich vaak heel moeilijk inleven in de denkwereld van de andere 2 type stijlen.
Ieder redeneert vanuit hun eigen stijl en type. Het is vaak de verwachting erbij,
'dat de partner ook in de jouw stijl terugreageert'.
Gebeurt dit niet dan denk je dat je elkaar niet begrijpt. Ieder mens of je nu voeler, denker of doener bent, hebben iedere hun eigen manier om conflicten aan te gaan of juist te vermijden.
Wat leer je hieruit, wat leer je samen hieruit!

Heeft iemand jou wel een gevraagd 'Ben je gek geworden?'.
En wat heb jij toen gedaan? Ben jij boos geworden en heb je wat dingen die je niet had moeten zeggen geschreeuwd? Of heb je hem aangekeken, je zei 'Nee' en je ging verder met waar je mee bezig was?
En dit is het verschil tussen 'reageren' en 'antwoorden'. Een heel belangrijk verschil, de eerste doe je uit emotie met het gevaar dat er dingen gezegd worden waar je later spijt van krijgt en die de situatie alleen erger maken. De tweede is gewoon een antwoord op een (belachelijke) vraag en daarmee is de kous mee afgedaan.
In goede communicatie gebruik je altijd de 2e!

Communiceren is best een kunst. Vaak reageren we alleen maar op elkaar. En met reageren bedoel ik een automatische emotionele (kind)reactie. Natuurlijk is spontaan reageren soms heel erg oke. Maar vaak is het beter om even na te denken, voorbij de emotie te gaan, eerst even afstand nemen en bedenken wat zou mijn (volwassen) antwoord kunnen zijn in deze situatie.

Op het moment dat irritaties blijven oplopen is elke, zelfs kleine irritatie te veel. Daarom is het goed om onderscheid te maken in de groootte van irritatie. Geef je irritatie daarom een cijfer op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 staat voor erg weinig irritatie en 10 voor hoogst geirriteerd. Is je irritatie onder de 6 mag je een keer diep zuchten en deze laten gaan. Is deze hoger dan een 6, kijk dan waarom je zo geirriteerd raakte: was het de blik van je partner, de toon, de lichaamshouding of de woordkeuze? Bespreek dit op een moment dat je irritatie weer gezakt is naar een 6 of lager.

Ja, dat kan. Tijdens de intake en/of sessie, direct of wat later na de sessie. Misschien direct, misschien op een later moment. Maakt u zich geen zorgen; u wordt hierin stap voor stap begeleid. Mijn advies is dat u toegeeft aan emoties, laat ze gewoon komen. Het kan ook zijn dat u, in eerste instantie, weinig of geen emoties ervaart. Emoties kunnen alle kanten opgaan, ontspanning is het belangrijkste hierin. Ook daar wordt u in begeleid.

Bij oplossingsgerichte therapie gaat u snel en concreet aan de slag. Na de intake nog niet, wel direct na de eerste sessie. U kunt een kleine stap maken. U krijgt wat huiswerk mee in de vorm van enkele vragen en een concrete, praktische actie mee, die u bepaalt. Wat die stap is, is afhankelijk van uw te verminderen probleem en uw ideeën hierover ermee om te gaan. Duidelijk is dát u actie gaat ondernemen.

Tijdens de sessies is het niet ongebruikelijk dat u eigenlijk bepaalde acties allang had willen ondernemen. Vaak houdt de gedachte dat u niet echt durft, dat het niet kan, dat het een actie is die u eigenlijk niet kunt ondernemen, u tegen. Juist hier ligt vaak veel kracht verscholen. Doe het juist wel! U spreekt uit, we onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en u neemt actie. Heel vaak leidt dit tot lucht, ruimte, inzicht en een goed gevoel van overwinning over uzelf.

Een actieve instelling doet wonderen. Ja, u ondergaat deels een sessie EMDR, daarin wordt u begeleid. Voor een belangrijk ander deel bent u degene die actief bezig is. Bezig in uw herinneringen, in beelden, geluiden, geuren, gevoelens. Een actie die veel van u vraagt, die vermoeiend is. Zo eenvoudig is het vaak niet om (terug) bij bepaalde beelden te komen. In de sessies wordt geassocieerd op basis van uw herinneringen, tot we daar uitkomen waar u moet zijn.

Het vertellen van iets gaat dan vaker gemakkelijker dan het luisteren. Wanneer hierbij emoties worden betrokken zoals blij, boos, bang, pijn en verdriet wordt het een stuk lastiger.
Soms gaan de emoties het overnemen of wordt je een met de emotie. Merk je het op. Wat doe je dan vervolgens.

Communicatie is een lastig iets. Vaak gebeurd het vluchtig met woorden, minimale zinnen en soms alleen met lichaamstaal zoals flirten. Zodra er emoties worden aangeraakt bij de een of de ander wordt het een uitdaging om hiermee het gesprek op een redelijke manier te kunnen vervolgen. Hoe doe jij dit. Is jou dit wel eens overkomen!
Merk je het op!

Maak met elkaar helder wat de belangen van de gevende en ontvangende partij zijn.
Spreek uit dat je ziet wat de ander wil geven en dat je weet dat de intentie goed is.
Benoem waarom het wel/niet bij je past en waarom je het wel/niet kunt ontvangen.
Benoem wat je nodig hebt en vraag of de ander je dat kan geven.
Respecteer het antwoord.

In iedere relatie zijn de volgende vragen het stellen waard;
* Wat heb ik gekregen of krijg ik van die persoon?
* Wat heb ik gegeven of geef ik van die persoon?
* Welke last ben ik (geweest) voor de ander in mijn wijze van geven en
ontvangen?

Dat is een situatie waarin u zeker terecht kunt komen. EMDR is vaak emotioneel en het kost u, letterlijk, fysiek veel inspanning. Na een sessie kunt u zich zeker moe voelen. Zorgt u er daarom ervoor dat u nog even ergens kunt bijtrekken. Drink een kopje koffie of thee, neem een half uurtje de tijd voor uzelf, maak een wandelingetje, wees nog even alleen. Voor uw weer aan de slag gaat. De vermoeidheid trekt vanzelf weer weg.

Wat is belangrijker : oplossing of vermindering van het probleem? Het vinden van een oplossing van uw probleem zou ideaal zijn. De praktijk is echter weerbarstiger. Realistischer is dat uw probleem verminderd wordt. U heeft minder last van datgene wat u tegenhoudt, u kunt het beter handelen, beter plaatsen, er beter mee overweg. Er komt ruimte, wat weer perspectief kan bieden uw probleem steviger en directer aan te pakken. Op deze manier kunt u uw verwachtingen, die vaak hooggespannen zijn, beter onder ogen zien en makkelijker met de stappen die u maakt, overweg.

Haal voordat je de volgende keer iets impulsief wilt zeggen over iemand tegen iemand anders, je woorden eens door de 3 'zeven'. Stel jezelf de volgende vragen:

1) Is het 'waar' wat ik wil zeggen? Weet ik zeker dat het waar is? Of heb ik het 'van horen zeggen'?

2) Komt wat ik wil zeggen, voort uit een goed hart? Heb ik een goede intentie en heb ik het beste voor heb met de persoon waarover ik iets wil vertellen? Of is het toch een roddel, een oordeel of veroordeling?

3) Is het nodig dat ik dit zeg? Heeft degene, die ik het wil vertellen, deze informatie echt nodig?

Kijk vervolgens eens hoeveel van wat je wilt zeggen, door de 3 zeven komt. Deze oefening is op vele manieren beschreven en wordt toegeschreven aan Socrates. Het helpt je het beste uit jezelf te halen en anderen in hun waarde te laten.
Veel plezier!

Leven is zeker geen makkie, iedereen heeft het van tijd tot tijd moeilijk. Dit hoort erbij. Wanneer we ons naar voelen en/of lijden, zeker in contact met anderen, zijn we maar al te snel geneigd de ander voor ons leed verantwoordelijk te maken: jíj bent de oorzaak van mijn ongeluk!

We worden kritisch en aanvallend naar onze naaste, en/of we trekken ons terug. De ander komt in het nauw en/of raakt ons kwijt. Meestal volgt de ander een soortgelijke strategie, waardoor we verzanden in pijn ervaren én (elkaar) pijn doen….. Tenslotte is er alleen pijn, angst, verwijdering en verlies van elkaar.

Hoe voorkom je dit?
Wanneer de ander jou pijn doet of bang maakt, vertel dit dan -zonder- meteen te beschuldigen, te bekritiseren of verwijten. Bevraag de ander vervolgens over zijn/haar gedrag en de motivatie erachter. Dit vraagt kracht, maar je krijgt dan -een gesprek- en geen ruzie.

Je zult zonder twijfel ontdekken dat je naasten er zelden echt op uit is om jou pijn te doen of bang te maken. En als dit wel gebeurt is dit vaak het afreageren van gestapelde pijn, stress of angst, die veelal wederzijds is. Je hebt dan achterstallig onderhoud van het werkelijk praten met elkaar. Wanneer je/jullie dit niet lukt, zorg dan dat je goede begeleiding krijgt, opdat de veiligheid en wederzijdse warmte in je relatie weer de basis wordt.

Onze wereld staat haast bol van de communicatie, van middelen die wij daarbij gebruiken en van kennis over ‘hoe het moet’. Het is daarom zo vervreemdend dat er zo'n enorme stapeling van misverstanden en conflicten is als bijproduct van al deze communicatie.
Gek genoeg is het veel makkelijker om in de communicatie zaken ingewikkeld te maken dan eenvoudig en rechttoe rechtaan te zijn, terwijl juist wij elkaar juist op het vlak van gewone menselijkheid elkaar het best begrijpen.

Wanneer je je kunt beperken tot je eigen beleving en het kenbaar maken van wat je behoeft en nodig hebt, dan biedt je de ander een verlossende eenvoud die jou als medemens benaderbaar maakt en je verbinding met de ander versterkt.

Therapie gericht op een oplossing in plaats van een probleem. Klinkt best logisch. In deze vorm van therapie wordt vooral ingezet op eigen oplossingen, dus, concrete acties waar de cliënt zelf mee komt. Gedachten die worden uitgesproken om uit een situatie te komen en vervolgens in de praktijk worden uitgeprobeerd. Dat kan een super kleine actie zijn, soms buiten de comfortzone. De ervaring leert dat eigen gedachten en acties over het oplossen of verminderen van een probleem, meestal, de meest effectieve zijn.

Voorbereiden op een sessie: hoe dan? Als u eenmaal heeft gekozen voor EMDR, of u bent doorverwezen, kan het zijn dat u zich gespannen voelt. Want, wat staat u te wachten. Hoe zal u reageren en als u weer naar huis gaat en thuis bent, wat kan er dan gebeuren. Uw voorbereiding zit niet echt in van alles van te voren overdenken of willen gaan zeggen. Het is een open deur, maar geef toe, als u naar een sessie gaat. Laat het gebeuren. Probeer u te ontspannen.

Verbindende vragen richten zich op de positieve aspecten van het gezin. Hiermee kun je vertrouwen activeren. Ze lokken uit tot een dialoog en goede zorg voor elkaar.
Vragen:
Kun je je een situatie herinneren waarin iemand voor jou zorgde en jou emotioneel steunde?
Hoe kon ..... merken dat haar zorg helpend was voor jou?
Hoe heb je zelf geprobeerd een goed kind van je vader/moeder te zijn?
Hoe zou je vader/moeder gereageerd hebben in die situatie?
Hoe hield jij het vol in deze situatie?
Voor wie heb jij zorg gedragen?
Van wie kreeg jij waardering toen je kind was?

Jouw binnenwereld is wat maakt dat jij bent wie je bent. Dat zijn je gevoelens, herinneringen, ervaringen, etc. In deze binnenwereld mag niemand binnentreden zonder jouw toestemming. Helaas gebeurt dat vaak en onbedoeld tijdens de communicatie, wat kan leiden tot onbegrip, verdriet en boosheid. Dat komt omdat er pijnplekken zijn geraakt waardoor emotie onderdeel wordt van de communicatie. Probeer aan elkaar uit te leggen wat er onder jouw communicatie zit. Een angst, wens, behoefte, onzekerheid.... zo reik je naar elkaar uit van poort tot poort in plaats van elkaar beschadigen.

Wanneer jongeren niet praten over gevoel en niet veel laten zien van hun binnenkant, dan werk ik met kaarten. Kaarten met allemaal verschillende afbeeldingen. Deze kun je allemaal neerleggen. Vervolgens er eentje kiezen en hierover babbelen. Dat is minder bedreigend en door erover te praten, krijg je toch iets te zien van de binnenkant van de persoon. Handig is om er zelf ook eentje te kiezen en er iets over te zeggen.

Bij een communicatie heb je een zender en een ontvanger en een bepaalde boodschap wat je wilt doorgeven. Indien het je geregeld overkomt dat de ontvanger je boodschap niet goed begrijpt of er ontstaan communicatieproblemen, probeer dan vooraf je intentie/je doel neer te zetten wat je wilt bereiken in een communicatie. Je zult zien dat dat helpt.

Het grootste deel van onze communicatie bestaat uit non-verbale communicatie. Non-verbale communicatie is onder andere de manier waarop je iets zegt (toonhoogte, volume, intonatie), je lichaamshouding, gebaren, oogcontact en gezichtsuitdrukking.

De inhoud van je boodschap moet in overeenstemming zijn met je non-verbale communicatie. Als dat niet zo is, komt de boodschap meestal niet over en is de kans groot dat de ander je niet gelooft. Als jij bijvoorbeeld lachend zegt dat iemand je heeft gekwetst of dat het niet goed met je gaat, zal de ander je meestal niet serieus nemen. Of als je met stemverheffing en gebalde vuisten zegt dat je niet boos bent, is de kans groot dat de ander denkt dat je heel kwaad bent.

Let daarom goed op je non-verbale communicatie, maar ook op die van de ander. Wat is de werkelijke boodschap? Dat wat je zegt of hoort of dat wat je uitstraalt of ziet bij de ander?

Let eens op je houding. Probeer eens uit hoe het is om een beetje in elkaar gezakt te zitten, met je armen over elkaar, je hoofd naar beneden gericht en je mondhoeken naar beneden. Wat doet dat met je gevoelens en gedachten? Hoe energiek voel je je?
Vervolgens ga je rechtop zitten, je voeten plat op de grond, je armen ontspannen rustend op je benen of langs je lijf, je mondhoeken heel licht naar boven gekruld, je ogen gericht op iets of iemand tegenover je. Merk aandachtig op wat je ziet en wat je hoort. Wat merk je op aan je gedachten en gevoelens? Verandert er iets aan je stemming?
Waarschijnlijk merk je dat je met de laatste, open houding de wereld om je heen heel anders ervaart. Ook de mensen om je heen merken dat bewust of onbewust op en zullen anders op je reageren.
Jezelf openstellen kan heel spannend zijn, zeker als je in het verleden nare ervaringen hebt opgedaan. Probeer het gewoon af en toe eens heel even uit en begin met situaties waarin je je veilig genoeg voelt om te experimenteren.

Kom je in conflict met iemand? Merk je aan jezelf dat je gaat strijden, wilt vluchten of bevriest? Ook al heb je gelijk, je gaat van de ander op dat moment geen gelijk krijgen.

Ter ere van jezelf neem je een time-out. Je geeft aan de ander aan dat je even tot bezinning wilt komen.
Je gaat naar een andere ruimte, of als het telefonisch is, dan hang je op. Beide met de mededeling dat je zo terugkomt of terugbelt. Op deze manier blijf je trouw aan jezelf.
Je geeft jezelf even alle aandacht om tot bedaren te komen. Daarna bedenk je wat jij wilt zeggen vanuit de ik-boodschap.

Ga samen ergens rustig op de bank zitten. Zoek oogcontact met elkaar, neem hier even goed de tijd voor. Open vervolgens je hand en reik die uit naar je partner zodat hij/zij zich welkom voelt om je hand vast te pakken. Houdt elkaars hand gedurende enige tijd vast. Blijf een poosje in deze ervaring totdat jullie weer verbondenheid waarnemen. Doe dit alles zonder woorden.

Als we met elkaar praten, is het aanbevolen om gebruik te maken van de heldere IK boodschap. Het zorgt er voor dat je de ander niet het gevoel geeft dat je hem/haar aanvalt en geeft ruimte om gevoel, ervaring en belangen te bespreken.

Zo gaat de heldere IK boodschap:
* Begin met het vragen om iemands aandacht door bijvoorbeeld de naam uit te spreken. Bijvoorbeeld: 'Piet, zou ik even met je mogen praten?'
* Als je de aandacht hebt begint je boodschap met 'IK'.
* Daarna benoem je het gevoel of de belemmering. Zoals 'Ik raak gestressed van...'
* De volgende stap is het benoemen van het gedrag of de situatie wat jouw gevoel veroorzaakt. Zoals: 'Ik raak gestressed van de muziek die je aan het beluisteren bent'.
* Daarna ga je in op de reden dat dit zo'n effect op je heeft. Zoals: 'Ik heb een heel drukke dag gehad en alles zat me vandaag tegen.'
* Vervolgens geef je aan wat je nodig hebt. Zoals: 'Ik heb zo'n behoefte aan wat minder indrukken en rust'.
* Je sluit je heldere IK boodschap af met een vriendelijk verzoek. Zoals: 'Piet zou je me hierin wat ruimte kunnen geven en wellicht een koptelefoon opzetten?'

Alles bij elkaar klinkt dit als: 'Piet, zou ik even met je mogen praten? Ik raak gestressed van de muziek die je aan het beluisteren bent. Ik h eb een heel drukke dag gehad en alles zat me vandaag tegen. Ik heb zo'n behoefte aan wat minder indrukken en rust. Piet, zou je me hierin wat ruimte kunnen geven en wellicht een koptelefoon opzetten?'

Dit is een helder verzoek wat Piet niet aanvalt vol verwijten, maar een vriendelijk verzoek om vandaag wat rekening met je te houden. Een verzoek komt doorgaans heel wat beter binnen dan een eis. Je houdt je ervaring en gevoel bij jezelf. Het probleem ligt immers niet bij Piet, maar bij je gestressed zijn waardoor je vandaag minder kan hebben.

Maurice Foulon werkt in de regio Groningen en is Gestalttherapeut, coach en trainer Professional 21st Century Skills.

Bekijk het filmpje van Brene Brown over empathie.