Tips bij autisme

Diagnose of niet?

Niemand wil een etiket opgeplakt krijgen. Daar gaat het ook niet om want ieder is uniek. Toch kan het enorm helpen wanneer een diagnose is gesteld.

Qua erkenning en herkenning van jezelf en je naasten kan het erg behulpzaam zijn. Kenmerken kunnen beter begrepen worden, waardoor onderlinge communicatie gemakkelijker kan gaan lopen.

Als je kind of partner kenmerken van autisme heeft, kan dit boek je helpen begrijpen hoe zij de wereld beleven.

Met veel inlevingsvermogen schetst Mark Haddon de belevingswereld van de 15-jarige autistische jongen Christopher. Het verhaal, geschreven vanuit het perspectief van Christopher is spannend, buitengewoon humoristisch en bovenal ontroerend. Het geeft je de kans te kijken door de ogen van iemand met ASS. Een beleving die je niet meer vergeet.

Haddon, Mark. Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht. Amsterdam/Baarn/Antwerpen: Uitgeverij Contact/De Fontein, 2008.

Gebruik een checkpad

Kinderen met een stoornis binnen het autistisch spectrum hebben een grote behoefte aan het structureren en overzichtelijk maken van hun dag.

Naast de welbekende planborden die met magneetjes een overzicht van de week geven is er nog een een heel handige tool op de markt die minder bekend is maar enorm effectief:

Het heet : "Checkpad" en is te koop bij www.gezinnig.nl

Dit is een handzame rechthoekige pad met daarop hokjes die je om kan draaien, dan verwisselen ze van kleur. Middels zelfgekozen magneetjes kan je het ochtend en avondritme in de juiste volgorde van handelingen afbeelden en je kind kan afvinken wat het al gedaan heeft.

Je moet het even zien om te begrijpen. Kijk op de website van gezinnig!

Hierdoor krijgt je kind zelf regie over het ochtend en avondritueel en ben jij veel minder bezig met sommeren en controleren wat er allemaal gedaan moet worden.

Plan B - M. Kuipers-Hemken. Een vernieuwende handreiking voor autisme en communicatie.

 

Overprikkeling heeft in dit boek een grote rol, daarnaast is dit boek een handreiking voor meer (zelf)inzicht waardoor je ook makkelijker leert in te spelen hoe hiermee om te gaan.

Vaak adviseer ik de stoplicht methode waarin je nagaat bij jezelf in hoeverre jij je in het groene, oranje of in het rode stoplicht bevind. Bewustwording hierin is al een goede eerste stap.

Als je partner autisme heeft:

1)Wees eenduidig en concreet in wat je van je partner nodig hebt: "wil je dit of dit?"
2)Gebruik zo min mogelijk 'figuurlijke' taal.
3)Check af of je partner je begrepen heeft.

Via een client kreeg ik de naam van autisme deskundige Peter Vermeulen door. Hij is een Vlaamse pedagoog en heeft verschillende boeken geschreven.

Een echte aanrader om kennis mee te maken.

Ook als partner met autisme is het belangrijk om je partner regelmatig de boodschap te geven dat hij / zij ertoe doet voor jou, de belangrijke ander in je leven is. Hoe je dat doet? Daar kan een relatietherapeut je bij helpen. Vervolgens kun je momenten in je dagstructuur opnemen om je verbinding met die voor jou belangrijke ander te versterken.

Voor partners met autisme is het vaak lastig om over emoties te praten, terwijl het delen van gevoelens je relatie versterkt. Gevoelskaarten (te bestellen via internet) kunnen je hierbij helpen: je bevraagd elkaar over het gevoel dat op het kaartje staat wat je hebt uitgezocht om over te vertellen.

Wel of niet laten testen op ASS?

Het kan zijn dat je via de (lagere) school, huisarts of andere zorginstantie onderzocht bent op een Autisme Spectrum Stoornis en een diagnose hebt gekregen.

Het is ook mogelijk dat je tot in je latere leven tegen problemen aanloopt op het gebied van studie, werk, relatie en niet weet wat er aan de hand is. Misschien hoor je wel eens dat je kenmerken hebt van autisme.

Laat je dan onderzoeken of dat zo is?

Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het kan goed zijn om te weten wat er is, zodat je voor jezelf en je omgeving meer begrip en mogelijkheden ziet. Ook kun je zonodig begeleiding zoeken.

Maar als je vindt dat het oké is zoals het gaat (en je partner, familie, collega's denken hetzelfde) en geen etiket wil, dan is er geen reden voor een onderzoek.

Ieder mens is anders en dat maakt de samenleving gevarieerd, waar jij goed in bent is een minder punt van een ander en omgekeerd.

Laat je niet dwingen tot iets waar je niet achter staat.

Boekentip: 'Autisme als context blindheid' van Peter Vermeulen

De wereld met al zijn meervoudige en steeds wisselende betekenissen is voor hen erg verwarrend. Ze denken absoluut in een relatieve wereld. Misverstanden bij communicatie en in de sociale omgang zijn het logische gevolg.

Een absolute aanrader!

Een client van mij was er erg mee geholpen!

Het hebben van autisme kan een ander gevoel in de relatie brengen. Het kan gaan betekenen dat jouw partner niet meer hoeft te denken dat je het erom doet maar dat je onmachtig bent in bepaalde dingen.

Dit kan verzachtend en begripvol werken.

Een relatietherapeut kan samen met jullie naar de sterke punten van jullie relatie leren kijken.

Boekentip: 'Geef me de 5' van Colette de Bruin. Een praktisch houvast bij de opvoeding en begeleiding van kinderen met autisme.

Iedereen is uniek!

Realiseer je dat iedereen uniek is en iedereen zijn eigen sterke en minder sterke eigenschappen heeft.

Wanneer je in sommige dingen minder goed bent dan anderen kan dat al gauw frustrerend voelen. Maar dat je anders bent wil niet zeggen dat je minder bent.

Je hebt weer andere dingen waar je juist beter in bent dan anderen. Hoe meer je je eigen talenten en sterke kanten kunt zien en benutten, hoe beter dat voelt!

Zie je je eigen sterke kanten niet zo goed, of zie je ze wel maar VOEL je het niet, vraag gerust hulp van een psycholoog hierbij.

Vaak komen er allerlei associaties naar boven in de omgeving wanneer het over autisme gaat. Ook bij jezelf. Mensen krijgen allerlei ideeën over wat je wel of niet zou kunnen of over wat je wel of niet bent.

Soms kan dat de aanleiding zijn om dan geen onderzoek te laten of een diagnose te willen. Bedenk dat niet alles aan jou hoeft te liggen maar er ook een stuk bij andere mensen ligt in hoe zij met jouw diagnose omgaan.

Ook zij kunnen leren en hun beeldvorming zo bijstellen dat het niet uitsluitend iets negatiefs hoeft te worden. Een therapeut kan jou hierbij ondersteunen.

Autisme en de juiste hulp

Autisme is iets wat vaak door vooroordelen gekleurd wordt.
Een paar van deze vooroordelen zijn:
Mensen met ASS hebben geen humor
Mensen met ASS zijn dom
Mensen met ASS hebben geen gevoel

Deze vooroordelen zijn kortzichtig en absoluut niet waar en zeer beschadigend voor mensen met autisme.

Autisme is een ontwikkelingsstoornis en kent veel variaties binnen het spectrum. Daarom is hulpverlening toegespitst op jouw specifieke situatie noodzakelijk. Zoek een goede hulpverlener die een persoonlijk traject met jou doorloopt. Die meekijkt naar wat jij nodig hebt.

Dat gun ik jou, zodat jij tot je recht kan komen.

Bij autisme is er sprake van een storing in de informatie- en prikkelverwerking. Met autisme word je geboren en blijft gedurende je hele leven een rol spelen. Autisme zie je niet aan de buitenkant, maar het heeft grote invloed op iemands leven. Hoe groot en op welke manier precies verschilt per persoon en ook per levensfase.

Dat betekent dat er vaak problemen ontstaan op het gebied van de communicatie en in sociale contacten.
Er bestaat geen behandeling of medicijn om autisme te genezen. Maar met de juiste hulp kunnen veel mensen met autisme wel naar school, werken en zinvolle relaties met anderen hebben.

Veel mensen met autisme hebben baat bij een (levensloop)coach. Iemand bij wie ze met al hun vragen en problemen terecht kunnen. Het verschilt per gemeente hoe deze hulp (financieel) geregeld is. Informeer er naar bij uw gemeente.

Eigen tempo
Iemand met autisme heeft meer tijd nodig om informatie te verwerken dan anderen. Leg dit aan anderen uit, en laat je niet opjagen.

Autisme en vakantie, dat kan een ingewikkelde kwestie zijn.

Autisme en mensen die het hebben hechten vaak aan hun vaste gewoonten en routines. Als het ineens anders gaat dan gewoon, dan kan dat voor iemand met Autisme enorm lastig zijn. Zeker als er vakantie geboekt is.

Wat kun je doen om dingen meer hanteerbaar te maken:

- Praat samen over de vakantiebestemming en denk zelf actief mee. Dat geeft in ieder geval al een gevoel van grip.

- Plan een niet al te verre en lange vakantie, begin met kleine stapjes

- Is je vakantiebestemming in de buurt ga dan alvast eens kijken. Overleg met de eigenaar of je het huisje van binnen even kan zien. Verken de omgeving. Dat maakt het allemaal duidelijker en dus veiliger.

- bouw de gewoontes die je thuis hebt ook een beetje in op je vakantie. Bv ontbijt en andere eetmomenten op vaste tijdstippen. Een ommetje op dezelfde tijd etc.

- Neem eigen kussen, deken of knuffel mee

- Bespreek van tevoren je plannen en de dingen die je in je vakantiebestemming wilt ondernemen.

- Zoveel mogelijk duidelijkheid creëren is helpend en dus belangrijk.

25 jaar geleden werd onze zoon 3 maanden te vroeg geboren. Toen hij na 2,5 maand ziekenhuis thuis kwam leek de hele wereld een kermis voor hem. Hij overstrekte en gaf over na iedere zintuigelijke prikkel die hij kreeg. Omdat dokters het toentertijd niet konden plaatsen zijn we op intuïtie gevaren en hebben hem behandeld als een klein overspannen persoon. Die gun je ook rust en ruimte en regelmaat en zo min mogelijk prikkels. We hebben hier 2 jaar aan gebouwd en nadat we na 5 jaar voor de laatste keer een check hadden bij neonatologie gaf de arts aan dat ze niet had verwacht dat onze zoon zo ver zou komen. Het vermijden van prikkels in het begin van zijn leven, heeft hem een basis gegeven waar hij nog jaren op door kon bouwen. De kinderneuroloog noemde hem in die jaren autisme gevoelig en ondersteunde de rust en stilte. Mede door zijn hulp hebben we kunnen doen wat we moesten doen en hebben we zijn overprikkelde brein geholpen verder te kunnen ontwikkelen.

"Plan elke dag een korte ‘herstelpauze’ waarin je iets doet dat voorspelbaar en rustgevend is, zoals muziek luisteren of een vaste hobby. Dit helpt je zenuwstelsel te kalmeren, zo voorkom je verdere overprikkeling. Wil je hulp bij het grip krijgen op overprikkeling, neem dan gerust contact met me op !

Soms voelt een dag als een warboel van dingen die op je afkomen. Tip: teken of visualiseer je dag als een stripverhaal!
📖 Elk ‘plaatje’ is een deel van je dag: opstaan, ontbijten, werken, chillen, slapen.
Gebruik pictogrammen, stickertjes of zelfs poppetjes – het hoeft niet mooi, wel duidelijk.

➡️ Zo zie je in één oogopslag wat je dag brengt, zonder dat je hoofd het allemaal tegelijk hoeft vast te houden.

🔍 Waarom dit helpt:
Mensen met autisme verwerken informatie vaak visueel en houden van duidelijkheid en voorspelbaarheid. Een visuele dagstructuur geeft rust, overzicht en minder stress bij schakelmomenten.

🎨 Bonus: maak het leuk! Gebruik kleuren, smileys of je favoriete stijl – het is jóuw strip!

De diagnose ASS en gevoelens van angst komen vaak voor. Bijvoorbeeld: angst voor sociale relaties of om iets niet goed te doen. Vaak komt dit voort uit een oud patroon. Zeker als je veel bent/of wordt gepest en je vaak te horen hebt gekregen dat je iets niet goed deed. Bij autisme(kenmerken) kan het gevoel dat de wereld je niet begrijpt en dat jij de wereld niet goed begrijpt overheersen. Meer inzicht krijgen in hoe je brein werkt en samen met een therapeut werken aan je angsten kan zorgen voor meer rust in je leven.

Plotselinge gesprekken, vooral over emoties of conflicten, kunnen overweldigend zijn. Plan moeilijke gesprekken op een rustig moment, zonder afleidingen. Geef ook vooraf aan wat je wilt bespreken en wanneer je dit wilt doen, bijvoorbeeld:
"Zou je vanavond een moment met me willen praten over iets dat me bezighoudt?" Dat geeft de ander tijd om zich mentaal voor te bereiden.

Mensen met autisme kunnen vaak moeite hebben met het aanvoelen van indirecte boodschappen. Zeg daarom geen dingen als "Je begrijpt me toch wel?" of "Je ziet toch dat ik moe ben?" Wees duidelijk en geef precies aan wat je nodig hebt. Bijvoorbeeld: "Ik ben moe en zou graag even willen zitten zonder te praten." Duidelijkheid geeft veiligheid en voorkomt misverstanden.

Wil je een goede podcast luisteren over autisme? NOBCO, de vereniging van beroepscoaches, heeft een mooie aflevering hierover. Coach-Radio Podcast - Afl. 25 Autisme

Douwe Wilts vertelt over zijn eigen ervaringen. Annelies Spek, klinisch psycholoog en directrice van het Autisme Expertise centrum, neemt je mee hoe je het beste kunt omgaan met coachees in het spectrum en je hoort de persoonlijke ervaringen van Dominique van Dijkhuizen, coach en ASS-specialist.

In het tv-programma Een buitengewoon gesprek zijn de interviewers mensen met een autismespectrumstoornis. Op 3 mei 2025 was Hanneke Groenteman degene die geïnterviewd werd. Ontroerende en ontwapende televisie, die je lang bijblijft.

Autisme mag het niet meer heten, je speelt nu van ASS. Het omvat een breed spectrum van klachten. En als je er daar 1 van herkent, of meerdere betekent dat nog niet dat 'je en autist bent". Bekijk met een deskundig iemand zorgvuldig je klachten en ga dan pas kijken welke mogelijkheden er zijn. Uiteindelijk zijn de meeste mannen wel enigszins autistisch! :-)

Zorg ervoor dat jouw verbale en non-verbale boodschappen elkaar niet tegenspreken. “Ja” zeggen en tegelijkertijd je hoofd schudden geeft een verwarrend signaal af.

Houd voldoende fysieke afstand. Mensen met autisme zijn vaak hypersensitief voor zintuiglijke prikkels waardoor ze in paniek kunnen raken wanneer zij worden aangeraakt.

Geen idee waar je over zou kunnen praten? Dan is het praten over zijn hobby een goede keuze. Wees er echter op voorbereid dat hij hierover uren zou kunnen praten. Om het gesprek netjes af te sluiten kun je zeggen: ‘Ik weet nu genoeg over dit onderwerp, dankjewel.”

Probeer je niet gekwetst te voelen. Mensen met autisme zijn erg direct en hebben niet altijd door dat wat zij zeggen soms kwetsend kan zijn. Zij doen dit echter niet expres.

Als angst je overvalt, kan het voelen alsof je de controle kwijt bent. Een effectieve techniek om jezelf te kalmeren is de 5-4-3-2-1 aardingsoefening. Deze helpt je om je aandacht terug te brengen naar het hier en nu:

Noem 5 dingen die je kunt zien.

Kijk om je heen: kleuren, vormen, objecten.

Noem 4 dingen die je kunt voelen.

Bijvoorbeeld: je voeten op de grond, je kleding op je huid.

Noem 3 dingen die je kunt horen.

Zoals achtergrondgeluid, vogels, je ademhaling.

Noem 2 dingen die je kunt ruiken.

Of, als je niets ruikt, bedenk wat je zou kunnen ruiken.

Noem 1 ding dat je kunt proeven.

Of herinner je de smaak van iets wat je onlangs hebt gegeten.



Deze techniek helpt je om uit je hoofd te komen en terug te keren naar je lichaam. Veel mensen met autisme of angstklachten ervaren hier rust door, vooral in spannende of onverwachte situaties.

Sociale verhalen zijn niet alleen voor kinderen — ook veel volwassenen met autisme hebben baat bij duidelijke, gestructureerde uitleg over sociale situaties. Een goed sociaal verhaal helpt je om van tevoren te begrijpen wat er gaat gebeuren, wat anderen van je verwachten en hoe je kunt reageren. Dit kan stress verminderen en meer zelfvertrouwen geven, bijvoorbeeld bij het voeren van een gesprek, een sollicitatiegesprek of het bezoeken van een drukke plek.



Schrijf het verhaal in eenvoudige taal, in de ik-vorm, en richt je op wat je kunt doen in plaats van wat je moet vermijden. Je kunt ook pictogrammen of foto’s gebruiken als dat prettig is.



Voorbeeldsituaties: een teamoverleg, boodschappen doen in een drukke supermarkt, of omgaan met onverwachte veranderingen.

Sociaal verhaal – Naar een teamoverleg op het werk


Soms heb ik een teamoverleg op mijn werk. Dit is een moment waarop collega’s bij elkaar komen om dingen te bespreken. Het overleg heeft meestal een vaste dag en tijd.

Ik weet van tevoren wanneer het overleg is. Meestal staat het in mijn agenda. Dat helpt mij om me voor te bereiden.

Tijdens het overleg praat de leidinggevende of een collega over het werk. Soms wordt mij iets gevraagd. Ik hoef niet altijd iets te zeggen. Als ik iets wil delen, mag dat. Ik kan ook eerst even nadenken voor ik praat.

In het overleg praten mensen soms tegelijk of door elkaar. Dat kan druk aanvoelen. Als het me te veel wordt, mag ik even rustig ademhalen of mijn aandacht richten op iets anders, zoals mijn notitieboek.

Na het overleg weet ik vaak beter wat er van mij verwacht wordt. Als ik iets niet begrijp, mag ik later nog vragen stellen.

Ik doe mijn best en dat is goed

"Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit" van Bianco Toeps.
Een boek over de feiten en fabels rondom autisme. De auteur bespreekt niet alleen haar eigen ervaringen, maar gaat ook in gesprek met specialisten en lotgenoten. De resultaten vat ze samen in handige tips voor niet-autistische mensen.

Sporten is belangrijk, maar misschien nog wel belangrijker als je autisme hebt. Je zit namelijk veel in je hoofd. Vast in gedachtenspinsels. Sporten helpt je meer in je lijf te komen en rustiger te worden in je hoofd. Vooral krachttraining is hier heel erg goed voor. Door je spieren te voelen, kom je al snel uit je hoofd. Na het sporten voel je je trots en sterker. Zet het als vast moment op je planning. 20 minuten per dag krachttraining is ontzettend waardevol. Slik daarnaast ook magnesium om je zenuwstelsel te ondersteunen en je spieren te onderhouden.

In de podcast Omdenken, aflevering 246 komt de moeder van Dewi aan het woord. Zij voelt zich verantwoordelijk en schuldig voor de moeilijkheden die haar zoon ondervindt, vanwege zijn autisme. Ze voelt zich verdrietig als ze denkt aan zijn toekomst.

Van 29 maart tot 5 april is het de NVA autisme week. Daarin wordt aandacht gevraagd voor mensen
met autisme. Dit jaar is het thema ‘ruimte voor autisme’. Dit gaat over een wens voor een inclusieve
maatschappij. Een ieder die op wat voor vlak dan ook afwijkt van de standaard, weet dat inclusiviteit
niet vanzelfsprekend is. Zeker op het gebied van autisme speelt dit, omdat het veelal niet op het
eerste gezicht aan mensen af te zien is. Dit kan voor onbegrip zorgen. Laten we dus oog hebben voor

de eigenheid van mensen, op wat voor manier dan ook. En in het geval van mensen met autisme; sta
open voor hun manier van in het leven staan, onderzoek hoe de wereld door hen beleefd wordt. Dat
maakt het al gemakkelijker om weg te blijven van vooroordelen en elkaar echt te ontmoeten.

Iemand met een atypische ontwikkeling (autisme) kan heftig schrikken wanneer hij/zij zich aangevallen voelt. Omdat dit makkelijk een escalerend effect kan hebben, is het goed om jezelf erop te trainen op dat moment even ruimte te geven en uit de situatie te stappen. Waarbij je aangeeft er met een paar minuten bijv. op terug te komen, zodat er wel over het onderwerp doorgesproken kan worden. In relaties kan het helpend zijn af te spreken dat mocht één van beiden merken dat de atypische van de twee heftiger reageert, je meteen even ademruimte neemt en dan er iets later wel op door te gaan. Hiermee kun je vervelende escalaties voorkomen.

Een fijn boek is ''Werken aan je asperger relatie "'van Maxime Aston.
Lijkt het alsof jullie op twee verschillende planeten wonen, worden jouw behoeften en gevoelens niet herkend, voel je je vaak bekritiseerd door je partner? In dit boek veel praktische tips. Je kunt het samen lezen , maar ook met je therapeut. Veel oefeningen over miscommunicatie, opvoeden, gezinsleven, prioriteiten stellen, elkaars behoeften begrijpen.

Het leven met autisme is voor ieder anders.

Kijk eens waar jij specifiek tegen aan loopt. Deel dat met anderen, kijk wat jou/jullie helpt en zoek zo nodig hulp!

Omdat obstipatie, buikpijn en diarree vaker voorkomen bij volwassenen met autisme, heeft de NVA deze flyer ontwikkelt.
Kijk op de website van de NVA voor hun producten en flyers.
Hypnotherapie is zeer effectief gebleken bij de behandeling van deze klachten.

Van Chriss Kaspersma & Debbie Joffe Ellis is dit jaar (2024) het boek 'Hoe knuffel je een stekelvarken? : makkelijke manieren om van moeilijke mensen te houden' verschenen.

Het is een bundeling korte adviezen, tips en strategieën voor het omgaan met prikkelbare personen. Het boek bevat fraaie zwartwit-tekeningen.

Het uiteindelijke doel is om communicatie te verbeteren, door anderen onvoorwaardelijk te accepteren zoals ze zijn, en om jezelf te accepteren zoals je bent.

Uitgeverij Hogrefe maakte een stok kaarten, die helpt bij het gesprek met je partner of familie. Ze noemen het product: Wensen & grenzen – in gesprek met autisme.

De makers van de gesprekskaarten, Frans Jacobs, Jan-Pieter Teunisse, Arjan Videler en Ink social design, nodigen ons uit om een gerichte vraag te kiezen uit de stok kaarten. Op die manier kunnen we het gesprek sturen naar onderwerpen waar we op dat moment nieuwsgierig naar zijn en over willen spreken.

De vragen op de kaarten zijn concreet, vrij van oordeel, schuwen moeilijkheden niet, staan open voor oplossingen, en scheppen ruimte voor de ontmoeting met de ander. ‘Hoe werkt dit bij jou?’ is de achterliggende nieuwsgierige vraag.

Deze methodiek is een mooi begin voor een diepgaander gesprek.

Een partner met autisme vraagt om wat aanpassingen in de relatie.
Ze hebben vaak iets meer rust nodig en willen soms alleen gelaten worden.
Ze vinden het fijn om die ruimte te krijgen, en dat partners ze niet proberen ze mee te nemen naar drukke locaties.
Ook betrouwbaarheid en zorgzaamheid scoorden hoog.

Probeer mee te denken in oplossingen en pak samen problemen aan.
Probeer begrip te tonen voor de behoefte aan rust van je partner.
Begin niet zomaar een gesprek maar maak eerst contact.
Wees duidelijk. Maak bijvoorbeeld concrete afspraken en spreek duidelijke taal.
Probeer zo min mogelijk last minute te plannen. Hou er rekening mee dat iemand met autisme soms wat meer tijd nodig heeft om te wennen of om te verwerken dat zaken anders lopen dan gepland (schakeltijd).
Laat je partner in zijn of haar waarde. Uiteraard mag je dit andersom ook verwachten.

De rest van de wereld is anders. Maar wel jammer dat je je soms zo voelt.
Met een therapeut kan je ontdekken van jou zo uniek maakt en waar je blij van wordt. Autisme is maar een stempel, ieder mens is uniek en heeft een eigen gebruiksaanwijzing. Hoe we het met elkaar doen is de sleutel.

Je stelt een vraag aan iemand met autisme(kenmerken) en voordat je een antwoord hebt gekregen, stel je nog een of meerdere vragen.
De persoon met autisme(kenmerken) raakt dan vaak het spoor bijster omdat het brein nog bezig is met het verwerken van de eerste vraag.
Er ontstaat dan vaak stress en irritatie en komt dan niet tot een antwoord op de vraag.
Geef iemand met autisme de tijd om na te denken en stel één vraag en niet meerdere vragen tegelijk.

Opnieuw zo'n schrijven wat zomaar de sleutel kan dragen naar jouw ontwikkeling. Pagina 14: Ouders (mensen) die zo'n klimaat als kind niet hebben gekend, zijn nood-lijdend, dat wil zeggen: ze zoeken hun hele leven naar wat ze op het juiste moment niet van hun ouders hebben kunnen krijgen: iemand die helemaal op hen ingaat, hen volledig begrijpt en serieus neemt.

Verward dit citaat je? Of pakt het je? Of doorgrond je het? Of maakt het je nieuwsgierig? Of verdrietig, of bang, of boos? Ga door... En ga de beweging die je van daaruit bent gaan maken ervaren, zodat je je kunt gaan ontwikkelen.

Structuur zorgt voor duidelijkheid en rust. Structuur kun je bieden op twee niveaus: op taak en gedurende de dag.

Van een taak moet elke stap duidelijk zijn, dan gaat het vooral om hoe je de taak uitvoert. En met een basisfundament voor de dag weet iemand met autisme precies hoe de dag zal verlopen, van opstaan tot en met naar bed gaan. Daarmee is de hele ketting van taken duidelijk en voorspelbaar. Het is belangrijk dat die taken op elkaar aansluiten, zodat je niet-ingevulde tijd voorkomt. Dat kan namelijk leiden tot onrust.

Wees niet bang dat structuur je beperkt. Het is de tussenstap die de meeste mensen met autisme nodig hebben om steeds meer uitzonderingen aan te kunnen en flexibel te kunnen omgaan met veranderingen. Zo kun je toewerken naar zelfstandigheid.

Het belangrijk dat je geen taken gaat overnemen. Zorg ervoor dat degene met autisme voldoende informatie heeft om het zelf te doen.

Autisme bij vrouwen uit zich anders dan bij mannen. Hierdoor wordt de diagnose vaak gemist of wordt er een andere diagnose gesteld. Gelukkig wordt er steeds meer onderzoek naar gedaan en over geschreven. Een goed boek hiervoor is van Sara Hendrickx: 'meisjes en vrouwen met autisme'. Zij is zowel ervaringsdeskundige als autismespecialist. Een aanrader voor iedereen die zich afvraagt hoe autisme bij vrouwen eruit ziet.

Voor iemand met autisme geeft structuur en voorspelbaarheid houvast. Probeer dat niet af te nemen, omdat je vindt dat iemand wel zonder kan.

In dit boek legt Martine Delfos uit hoe we op een andere manier autisme kunnen benaderen. Niet vanuit de bekende DSM kenmerken, maar vanuit het verschil tussen typische en a-typische ontwikkeling. Waarbij het één niet normaal en het ander niet-normaal is, maar 'gewoon' een andere manier van ontwikkelen.

Een bijzonder boek (2024) geschreven door Koen Bruning. Koen heeft zelf autisme en schrijft vanuit zijn ervaring hoe het is om te leven in een maatschappij als je afwijkt van de norm.

Hij schetst hoe complex het is - voor zichzelf en de andere gezinsleden - om op te groeien op het autismespectrum.

Het boek is een oproep om te streven naar een samenleving waarin voor iedereen plek is en niemand wordt achtergelaten.

Zeer de moeite waard om te lezen.

Als eenmaal bekend is dat er sprake is van autisme, worden heel veel zaken als snel vanuit dit label bekeken. Dat is helemaal niet gek en dat kan ook zeker heel helpend zijn. Echter niet alles is vanuit het autisme (of de informatieverwerking) te verklaren. Je hebt evengoed andere aangeboren of aangeleerde eigenschappen al dan niet ten gevolge van wat je meegemaakt hebt in je leven. En het is niet altijd direct duidelijk of het autisme ergens wel of niet een rol in heeft.
Mijn tip is dan ook om te proberen om niet te snel in te vullen, niet te snel verbanden te zoeken. Ook voor mensen met een vorm van autisme kan EMDR en/of EFT (Emotional Freedom Techniques) erg helpend zijn om situaties uit het verleden een plekje te geven, zonder dat het hoofd/verstand er iets van maakt.

1. Ondersteun je boodschap met visuele informatie
Woorden uit je mond zijn vluchtig. Geef ze schriftelijk weer op een manier die past bij wie je aanspreekt. In geschreven woorden, schema, pictogrammen, tekeningen, foto’s, voorwerpen … Denk eraan dat mensen met autisme heel verschillend zijn.

2. Vertraag je communicatiesnelheid en geef bedenktijd
Geef de ander tijd om te vatten wat je zegt en bedoelt. Laat af en toe een stilte vallen. Geef ademruimte tussen zinnen en vragen. Herhaal gerust letterlijk als je na een tijd geen reactie krijgt. Behandel de ander als gelijkwaardig (niet betuttelend) en stel vraag per vraag.

3. Vermijd aanrakingen en dwing niet om je aan te kijken
Vraag de ander eerst of een aanraking (handdruk) in orde is. Interpreteer een wegkijkende of vermijdende blik niet als wantrouwen, maar als een deel van de eigenheid van de ander. Mensen met autisme zijn vaak over – of ondergevoelig voor zintuiglijke prikkels. Ze hebben elk hun eigen unieke zintuiglijke eigenheden.

Een rustige open en neutrale houding hebben in het contact met iemand met autisme is erg van belang.
De prikkels die jij met je houding afgeeft kunnen ervoor zorgen dat de
boodschap minder goed overkomt. Een van de kenmerken van autisme is dat het lastig is om lichaamstaal te lezen, daar de juiste betekenis aan te geven en er op een adequate manier op te reageren. Door zelf een rustige, open en neutrale houding aan te nemen bevorder je het contact en bouw je aan een betere (werk)relatie.
Zelf hebben we vaak al een heel beeld opgesteld van wat iemand denkt, doet of voelt. We zitten vol met oordelen, meningen en aannames. Vaak onbewust.
Maar klopt het eigenlijk wel wat we aannemen? Hebben we er niet van alles bij bedacht? Denken we niet te veel vanuit onszelf, hoe het voor ons is? Voor iemand met autisme kunnen dingen heel anders voelen. Denken en willen ze iets totaal anders dan wij aannemen. Door bewust je eigen oordelen, meningen en aannames los te laten en vrij te kijken en luisteren naar wat er wel is ga je andere, nieuwe dingen zien.

Soms raak je ineens helemaal overspoeld. Lijkt alles je te overkomen en heb je geen idee meer dat er ook dingen zijn die goed gaan. Geef jezelf de tijd en ruimte om hierbij stil te staan. Vraag hulp om je gedachten en gevoelens te ordenen zodat je weer helder krijgt dat er ook dingen goed gaan.

Deze samenleving is dermate turbulent dat een deel van de mensheid:
* overmatig gaat meebewegen --> ADHD
* zich afschermt voor de overdaad aan prikkels --> autisme>
De werkelijkheid ligt natuurlijk wel wat genuanceerder, maar jaren geleden hoorden we toch niet zoveel over ADHD en autisme dan in de huidige tijd.
In mijn ogen hebben alle mensen autistiforme neigingen, maar als meer dan gemiddeld voorkomt in een persoon wordt deze als een "ASS persoon" gediagnosticeerd. Elke keer als ik in contact kom met iemand die met een zodanige stempel loopt, ervaar ik de bijzonderheid, de uniciteit en authenticiteit van deze persoon. Autisme is geen ziektebeeld! Het is een begrijpelijke manier van jezelf manifesteren en ik hoop dat men gebruik maakt van de eigen kwaliteiten en talenten. Koester dat je geen "doorsnee" bent en omarm jezelf zoals je ebnt!

Bij het perseveren van gedachten kan het nuttig zijn voor mensen met autisme om gebruik te maken van visuele hulpmiddelen. Een mogelijke strategie is het gebruik van visuele schema's of mindmaps om gedachten en ideeën te organiseren. Dit kan helpen om gedachten te visualiseren en structuur te bieden aan het denkproces. Daarnaast kan het nuttig zijn om regelmatig te pauzeren en bewust van gedachten te wisselen. Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld een korte wandeling te maken, even te ontspannen of met iemand te praten. Het kan ook helpen om een dagboek bij te houden waarin gedachten en ideeën kunnen worden opgeschreven om ze uit het hoofd te halen. Het belangrijkste is om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven om gedachten te verwerken. Onthoud dat iedereen uniek is en verschillende strategieën kunnen werken voor verschillende mensen. Experimenteer en ontdek wat het beste voor jou werkt. Ik hoop dat deze suggesties behulpzaam zijn!

Het psycho-educatiespel ‘Autisme in kaart’ is een leuke en helpende manier om jouw autisme de verkennen en/of met je naasten te bespreken.

Het idee en ontwerp is gemaakt door Sandra Merkelbagh, eigenaar vanWay2control.

Iemand met ASS (autisme-syndroom) communiceert meestal anders als niet-ASS. Het is van groot belang voor jezelf en voor je relatie om te weten hoe het werkt. Daar is een helder boek voor van geefmedevijf: Auti-communicatie> het is niet alleen voor, maar ook samen met mensen met ASS ontwikkeld. Het is een heel praktisch boek, dat iedereen in staat stelt zich de Auti-communicatie eigen te maken. Dit boek is beslist een aanrader voor iedereen die werkt in het onderwijs, de zorg of psychiatrie, maar ook voor ouders en de ervaringsdeskundigen zelf.

Brainblocks is een training waarin je geleerd wordt hoe het brein met autisme werkt.
Een mooie training om bijvoorbeeld samen te doen binnen het gezin om zo begrip en tools te krijgen hoe met elkaar om te gaan.

BrainBlocks laat je begrijpen hoe een brein met autisme werkt. Dit brengt veel inzicht en onderling begrip in gezinnen waar een gezinslid gediagnosticeerd is met autisme.